Saturday, August 24, 2019

Ký ức về những bài học thuộc lòng thời Tiểu Học.

BM
Dân miền Nam, những ai bây giờ chừng 55 tuổi trở lên, chắc đều nhớ rõ cách tổ chức độc đáo ở các lớp bậc Tiểu Học cách đây hơn bốn thập niên. Hồi đó, cách gọi tên các lớp học ngược lại với bây giờ, theo thứ tự từ lớn đến nhỏ. Lớp Năm là lớp Một ngày nay, rồi đến lớp Tư, lớp Ba, lớp Nhì, trên cùng là lớp Nhất. Lớp Năm, tức là lớp thấp nhất, thường do các Thầy Cô giỏi nhất hoặc cao niên, dồi dào kinh nghiệm nhất phụ trách.

Sở dĩ như vậy là vì bậc học này được xem là vô cùng quan trọng, dạy học trò từ chỗ chưa biết gì đến chỗ biết đọc, biết viết, biết những kiến thức cơ bản đầu tiên, nghĩa là biến từ chỗ không có gì đến chỗ bắt đầu có. 

BM
  
Học trò, không phân biệt giàu nghèo, khi đến lớp, chỉ được dùng một thứ bút duy nhất là bút ngòi lá tre. Gọi là lá tre bởi vì bút có cái ngòi có thể tháo rời ra được, giống hình lá tre nho nhỏ, khi viết thì chấm vào bình mực. Bình mực thường là mực tím, có một cái khoen nơi nắp để móc vào ngón tay cho tiện. Thân bình bên trong gắn liền với một ống nhựa hình phễu, dưới nhỏ, trên to để mực khỏi sánh ra theo nhịp bước của học trò.

Khi vào lớp thì học trò đặt bình mực vào một cái lỗ tròn vừa vặn, khoét sẵn trên bàn học cho bình mực khỏi ngã, đổ. Bút bi thời đó đã có, gọi là bút nguyên tử, là thứ đầy hấp dẫn đối với học trò ngày ấy, nhưng bị triệt để cấm dùng.

BM
  
Các Thầy Cô quan niệm rằng rèn chữ là rèn người, nên nếu cho phép học trò lớp nhỏ sử dụng bút bi sớm thì sợ khi học trò lớn lên, chúng sẽ dễ sinh ra lười biếng và cẩu thả trong tính cách chăng. Mỗi lớp học chỉ có một Thầy hoặc một Cô duy nhất phụ trách tất cả các môn.

Thầy gọi trò bằng con, và trò cũng xưng con, chứ không xưng em với Thầy. Về việc dạy dỗ, không Thầy nào dạy giống Thầy nào, nhưng mục tiêu kiến thức sau khi học xong các cấp lớp phải bảo đảm như nhau. Thí dụ như học xong lớp Năm thì phải đọc thông, viết thạo, nắm vững hai phép toán cộng, trừ; lớp Tư thì bắt đầu tập làm văn, thuộc bảng cửu chương để làm các bài toán nhân, chia… Sách giáo khoa cũng không nhất thiết phải thống nhất, nên không có lớp học nào giống lớp nào về nội dung cụ thể từng bài giảng.

BM
  
Cứ mỗi năm lại có các Ban Tu Thư, có thể là do tư nhân tổ chức, soạn ra những sách giáo khoa mới, giấy trắng tinh, rồi đem phân phối khắp các nhà sách lớn nhỏ từ thành thị cho chí nông thôn. Các Thầy Cô được trọn quyền lựa chọn các sách giáo khoa ấy để làm tài liệu giảng dạy, miễn sao hợp với nội dung chung của Bộ Giáo Dục là được.

Tuyệt nhiên không thấy có chuyện dạy thêm, học thêm ở bậc học này nên, khi mùa hè đến, học trò cứ vui chơi thoải mái suốt cả mấy tháng dài. Các môn học ngày trước đại khái cũng giống như bây giờ, chỉ có các bài học thuộc lòng trong sách Việt Văn, theo tôi, là gây ấn tượng hơn nhiều.

Đó là những bài thơ, những bài văn vần dễ nhớ, rất sâu sắc về tình cảm gia đình, tình yêu thương loài vật, tình cảm bạn bè, tình nhân loại, đặc biệt là lòng tự tôn Dân Tộc Việt.

BM
  
Tôi còn nhớ rõ trong sách Tân Việt Văn lớp Năm có bài học thuộc lòng thật hay về bóng đá mà hồi đó gọi bằng từ rất hoa mỹ là túc cầu:

TRẬN CẦU QUỐC TẾ 

BM

Chiu chưa ngã, nng còn gay gt lm
Hai 
đội cu hăng hái tiến ra sân
Ti
ếng hoan hô thêm dũng mãnh bi phn
Để c võ cho trn cu quc tế.

Đoàn tuyn th nước nhà hơi nh bé
N
ếu so cùng cu tướng  phương xa
C
òi xut quân va lanh lnh ban ra
Thì tr
đấđã vô cùng sôi ni.

Ti
đạo ta như sóng cn tiến ti
Khi t
t ngang, khi nhi bóng, làm bàn
Khi
ếđối phương thành ri lon, hoang mang
H
u v yếu phi lui v thế th

Thi
ếu bình tnh, mt vài người chơi d
Nên tr
ng tài cnh cáo đui ra sân
Qu
 bóng da lăn ln biết bao ln
H
ết hai hip và…đội nhà đã thng

Ta tuy bé, nh
ưng đồng lòng c gng
Bi
ết nêu cao gương đoàn kếđấu tranh
Khi giao banh, khi phá l
ưới, hãm thành
Nên 
đot gii dù địch to gp bi…

Bài học thuộc lòng này, về sau tôi được biết là lấy cảm hứng từ chiếc cúp vô địch đầu tiên và duy nhất cho đến bây giờ của Việt Nam tại Đông Á Vận Hội trên sân Merdeka của Malaysia vào cuối thập niên 50, với những tên tuổi vang bóng một thời như Tam Lang, Ngôn, Cù Sinh, Vinh “đầu sói”, Cù Hè, Rạng “tay nhựa”… 

Tuy không biết chơi bóng đá, nhưng thằng bé là tôi lúc đó rất thích bài học thuộc lòng này nên tự nhiên…thuộc lòng luôn.

Càng đọc, càng ngẫm nghĩ đó đâu phải là bài thơ chỉ nói về bóng đá mà thôi. Nó là bài học đoàn kết của một Dân Tộc tuy nhỏ bé, nhưng gan lỳ, bất khuất khiến cho cả thế giới phải ngước nhìn bằng đôi mắt khâm phục! 

Bạn thấy lạ lùng chưa, chỉ một bài thơ ngắn nói về một thứ trò chơi thôi, mà lại chứa đựng biết bao nhiêu điều vĩ đại, còn những lời ”đao to, búa lớn ồn ào” chắc chi đã làm được việc. 
Nói về môn Lịch Sử, hồi đó gọi là Quốc Sử, đã có sẵn bài học thuộc lòng như sau:

GIỜ QUỐC SỬ.

BM

Nhng bui sáng vng hng le lói chiếu
Trên non sông, làng m
c, rung đồng quê,
Chúng tôi ng
i yên lng, lng tai nghe
Ti
ếng thy ging khp trong gi Quc S.

Th
y tôi bo: “Các con nên nh rõ,
N
ước chúng ta là mt nước vinh quang.
Bao anh hùng th
ưở trước ca Giang San,
Đã đổ máu vì li quyn Dân tc.

Các con nên 
đêm ngày chăm ch hc,
Để sau này mong ni chí Tin Nhân.
Ta tin r
ng, sau mt cuc xoay vn,
Dân T
c Vit vn là dân hùng lit.

Ta tin t
ưởng không bao gi tiêu dit,
Gi
ng anh hùng trên sông núi Vit Nam.
Bên nhng trang lch s bn ngàn năm, 
Đầy chiến thng, vinh quang và hnh phúc!”

Hình ảnh ông Thầy dạy Sử trong bài học thuộc lòng hiện lên, nghiêm nghị nhưng lại thân thương quá chừng, và bài Sử của Thầy, tuy không nói về một trận đánh, một chiến công hay một sự kiện quá khứ hào hùng nào, nhưng lại có sức lay động mãnh liệt với đám học trò chúng tôi ngày ấy, đến nỗi mấy chục năm sau, chúng tôi vẫn nhớ như in.

Anh hùng vô danh.

BM
  
H là nhng anh hùng không tên tui,
Sng âm thm trong bóng ti mênh mông.
Không bao gi được hưởng ánh quang vinh,
Nhưng can đảm và tn tình giúp nước.

H là k t nghìn muôn thu trước,
Đã phá rng, x núi, lđồng sâu.
Và làm cho nhng đất cát hoang vu,
Biến thành mt dãy sơn hà gm vóc!

Lại có bài song thất lục bát về ông Thầy dạy Địa lý, không nhớ tác giả là ai, nhưng chắc chắn tựa đề là “Tập vẽ bản đồ”, phía lề trái còn in cả hình minh họa Quần Đảo Trường Sa và Hoàng Sa:

BM  
  
Hôm qua tp v bđồ,
Th
y em lên bng k ô rõ ràng.
Ranh gi
i v phn vàng d kiếm,
T
 Nam Quan cho đến Cà Mau.

T
ng nơi, Thy thuc làu làu,
Đây sen Đồng Tháp,
đây cu Hin Lương, BiĐông,
tr
ùng dương xanh thm,

Núi cheo leo Th
y chm màu nâu.
Tay 
đưa mm mđếđâu,
S
ông xanh un khúc, rng sâu chp chùng…
R
i vi ging trm hùng, Thy ging:

“Gi
ng Rng Tiên chói rng núi rng,
Tr
i bao thăng giáng, phế hưng,
Đem giòng máu thm, bón tng gc cây.
Làn không khí gi
 đây ta th,

Đường ta đi, nhà  nơi này,
T
 tiên tng chđắng cay,
M
i lưu truyn lđêm ngày cho ta.
L
à con cháu muôn nhà gìn gi,

Đùm bc nhau, sinh t cùng nhau.
Tóc Th
y hai th t lâu,
Mà tài ch
ưđủ làm giàu núi sông!
Nay ch
 biết ra công dy d,

Đàn tr thơ mong  ngày mai.
Bao nhiêu hy v
ng lâu dài,
D
n vào tt c trí tài các con …”

BM
  
Giờ đây, mấy chục năm đã trôi qua, tóc trên đầu tôi cũng bắt đầu hai thứ như ông thầy già dạy Địa trong bài học thuộc lòng ngày ấy, nhưng có một điều mà tôi nghĩ mãi vẫn chưa ra. Ông thầy đang dạy Địa, hay ông thầy đang âm thầm truyền thụ lòng yêu nước, lòng tự tôn dân tộc cho đàn trẻ thơ qua mấy nét vẽ bản đồ? 

Lời của Thầy thật là nhẹ nhàng, khiêm tốn nhưng cũng thật là tha thiết, chạm vào được chỗ thiêng liêng nhất trong tâm hồn những đứa trẻ ngây thơ vào những ngày đầu tiên cắp sách đến trường, nơi chúng được dạy rằng ngoài ngôi nhà nhỏ bé của mình với ông bà, cha mẹ, anh em ruột thịt, chúng còn có một ngôi nhà nữa, rộng lớn hơn nhiều, nguy nga tráng lệ, thiêng liêng, vĩ đại hơn nhiều, một ngôi nhà mà chúng phải thương yêu và có bổn phận phải vun đắp.



Phan Văn Phước

BM

Thuế của TT Trump có thể làm TC tăng trưởng thấp nhất trong gần 30 năm
Từ Công Phụng _ ‘Chỉ có tình yêu mới làm nên giá trị con người’
Xin thẻ xanh và nhập tịch sắp tới sẽ rất khó khăn
Thịt rán tại Vienna, món ăn được ghi thành luật
Không khí đô thị gây hại sức khỏe và chất lượng sống
Trump lệnh cho các công ty Mỹ rời TC
Sài Gòn của tôi thể xác không còn mà linh hồn thì ở đâu?
Tự vệ kỳ lạ của cơ thể mà chẳng ai nhận ra
Trump _ Tôi là người được chọn để đối đầu với Trung cộng
Trump ra lệnh cho các công ty Mỹ rời khỏi Trung cộng
Tập Cận Bình (Xi Jinping) là ai?
Cháy rừng Amazon tồi tệ đến mức nào?
Thiệt hại thực sự của thảm họa Chernobyl
Kỳ quan địa chất siêu thực ít người biết đến ở Mỹ
Cuộc phản kháng văn hóa 'kính lão đắc thọ' ở Hàn Quốc
Mối quan hệ mờ ám của gia đình cựu phó Obama và Trung cộng
Cái giá phải trả cho những kẻ ngậm tiền Tàu cộng
Hong Kong và 7 điều về chế độ cộng sản
Hong Kong is not China
Hong Kong _ Tại sao họ không sợ hãi?

No comments:

Post a Comment

Note: Only a member of this blog may post a comment.