Nhạc sĩ Văn Cao
Nhạc sĩ Văn Cao tên
thật là Nguyễn Văn Cao, sinh ngày 15 tháng 11 năm 1923 tại Lạch Tray (nay
là phường Lạch Tray, quận Ngô Quyền), thành phố Hải Phòng, nhưng quê gốc ở thôn
An Lễ, xã Liên Minh, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định. Xuất thân trong một gia đình
viên chức, cha của ông vốn là giám đốc nhà máy nước Hải Phòng. Thuở nhỏ, NS Văn
Cao học ở trường tiểu học Bonnal, sau lên học trung học tại trường dòng Saint
Josef, là nơi ông bắt đầu học âm nhạc.
Năm 1938, khi mới 15
tuổi, vì gia đình sa sút, Văn Cao bỏ học sau khi kết thúc năm thứ hai bậc thành
trung. Ông làm điện thoại viên ở sở Bưu điện tại Hải Phòng, nhưng được một
tháng thì bỏ việc.
Cuối những năm 1930, Tân Nhạc Việt Nam ra đời. Ở Hải Phòng khi đó tập trung nhiều nhạc sĩ tiên phong như Đinh Nhu, Lê Thương, Hoàng Quý… ông tham gia vào nhóm Đồng Vọng của Hoàng Quý cùng Tô Vũ, Canh Thân, Đỗ Nhuận… và bắt đầu sáng tác ca khúc đầu tay là “Buồn Tàn Thu” vào năm 16 tuổi. Cùng nhóm Đồng Vọng, ông còn sáng tác một số ca khúc hướng đạo vui tươi khác như“Gió núi”, “Gò Đống Đa”, “Anh Em Khá Cầm Tay”.
Cũng trong thời gian
ở Hải Phòng, Văn Cao làm quen với Phạm Duy, khi đó là ca sĩ trong gánh hát Đức
Huy. Phạm Duy chính là người đã hát “Buồn Tàn Thu”, giúp ca khúc trở nên phổ biến.
Năm 1940, Văn Cao có một chuyến đi vào miền Nam. Ở Huế, Văn Cao đã viết “Một đêm đàn lạnh trên sông Huế”, được coi là bài thơ đầu tay.
Năm 1943 và 1944,
Văn Cao hai lần xuất hiện trong triển lãm Salon Unique tổ chức tại nhà Khai trí
Tiến Đức, Hà Nội với các bức tranh sơn dầu: “Cô Gái Dậy Thì”, “Sám Hối”, “Nửa
Đêm”. Đặc biệt tác phẩm “Cuộc Khiêu Vũ Những Người Tự Tử” (“Le Bal aux
suicidés”) được đánh giá cao và gây chấn động dư luận. Tuy được báo chí khen ngợi,
nhưng tranh của ông không bán được. Ông trải qua một thời gian dài ở Hà Nội
trong thiếu thốn. Cùng bạn bè, ông thường phải đứng bán các tác phẩm của mình
trên các đường phố Hà Nội, Hải Phòng.
Nhưng hai tình khúc của NS Văn Cao được đánh giá cao hơn cả là “Thiên Thai” và “Trương Chi”. Bản Thiên Thai được nhà xuất bản Tinh Hoa ở Huế in năm 1944, NS Văn Cao tự nhận mình là “Người sông Ngự”, ghi: “Ảnh hưởng sông nước khúc “Thiên Thai” cổ trong khung cảnh huyền diệu của Đường Thi với hai truyện Thiên Thai và Đào Nguyên. Người sông Ngự đã lạc mất cảm xúc rồi!”. Lời bài hát được đề là của Văn Cao, Hoàng Thoái và Phạm Duy cho rằng Hoàng Thoái là bí danh của Đỗ Hữu Ích, một người bạn của NS Văn Cao.
Sử dụng ngũ cung để
viết về một câu chuyện cổ, “Thiên Thai” có tới 94 khuông nhạc, vừa mang tính
trường ca, vừa mang tính nhạc cảnh. Năm 2001, khi phim Người Mỹ Trầm Lặng được
thực hiện, “Thiên Thai” được sử dụng làm nhạc nền của bộ phim. Giống như “Thiên
Thai”, “Trương Chi” cũng dựa trên tích chuyện cổ nhưng không phải là một truyện
ca mà manh tính tự sự. Ca khúc này còn một đoạn lời nữa mà các ca sĩ thường
không trình diễn: “Từ ngày trăng mơ nước in thành thơ, Lạc loài hương thu
thoáng vương đường tơ”…. Hình ảnh Trương Chi trong bài hát cũng thường được so
sách với hình ảnh của chính ông.
NS Văn Cao kết hôn cùng bà Nghiêm Thúy Băng năm 1947, có với nhau 5 người con, 3 trai đầu và 2 gái cuối.
Năm 2005, mười năm sau ngày NS Văn Cao mất, Hà Nội lấy tên Văn Cao đặt cho một tuyến phố thuộc hàng đẹp nhất của thành phố nối từ Liễu Giai đến đường Hoàng Hoa Thám.
“Đường Văn Cao” sau đó đã được kéo dài xuyên qua đường Hoàng Hoa
Thám, ra tận sát Hồ Tây.
Tên “Đường Văn Cao” cũng được nhiều thành phố lớn ở Việt Nam dùng đặt tên đường trong thành phố để tưởng niệm người nhạc sĩ tài hoa này.
Túy Phượng
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.