- Tờ báo quốc ngữ Việt
Nam đầu tiên phát hành 147 năm về trước ...
- Mẩu quảng cáo đầu tiên trên báo đã có cách nay 140 năm, nhà báo Việt Nam đầu tiên là ông Petrus Trương Vĩnh Ký, một trong 18 người uyên bác nhất thế kỷ 19 khi thông thạo đến 26 thứ tiếng.
- Nữ nhà báo đầu tiên của Việt Nam là con gái cụ Nguyễn Đình Chiểu.
Báo chí Việt Nam thực
sự thoát thai từ cái nôi của chế độ thuộc địa. Sự ra đời của báo chí trùng khít
với bước chân xâm lược của người Pháp vào Việt Nam.
Lịch sử báo chí Việt
Nam phát triển qua nhiều giai đoạn khác nhau với khá nhiều thăng trầm.
Tờ báo chữ quốc ngữ
đầu tiên
Lịch sử báo chí Việt
Nam bắt đầu với sự ra đời của Gia Định báo vào ngày 15/4/1865 tại Sài
Gòn. Gia Định báo phát hành trong phạm vi vùng chiếm đóng của thực
dân Pháp lúc đó là 3 tỉnh miền Đông Nam Bộ.
Ban đầu, Gia Định
báo có mục đích chủ yếu là công cụ thông tin của người Pháp ở Đông Dương với
tư cách là một tờ công báo chuyên đăng các công văn, nghị định, thông tư của
chính quyền thực dân. Sau này, khi Trương Vĩnh Ký chính thức làm giám đốc, tờ
báo mới được phát triển mục biên khảo, thơ văn, lịch sử...
Gia Định báo có khổ
25x32cm, giá 0,97 đồng/tờ, phát hành vào thứ 3 hàng tuần.
Gia Định báo cũng
có góp phần cổ động việc học chữ Quốc ngữ và lối học mới, mở đường cho các thể
loại văn xuôi Việt Nam in bằng chữ quốc ngữ, đặt nền móng cho sự hình thành báo
chí Việt Nam.
Những mẩu quảng cáo đầu
tiên trên tờ Gia Định báo(và cũng là của báo chí Việt Nam) xuất hiện vào năm
1882
Tờ báo kinh tế đầu
tiên
Tờ báo kinh tế đầu
tiên trong lịch sử báo chí Việt Nam là tờ Nông-Cổ Mín-Đàm nghĩa là
"uống trà bàn chuyện làm ruộng và đi buôn". Đây là tờ báo tiếng Việt
do Paul Canavaggio - một chủ đồn điền và thương gia người đảo Corsica, hội viên
Hội đồng Thuộc địa Nam Kỳ làm chủ nhiệm. Chủ bút lần lượt là các ký giả Dũ Thúc
Lương Khắc Ninh, Gilbert Trần Chánh Chiếu, Nguyễn Chánh Sắt…
Nông-Cổ Mín-Đàm số ra ngày 1/8/1901 (số đầu tiên)
Nông-Cổ Mín-Đàm bàn về nông nghiệp và thương nghiệp, phát hành thứ năm hằng
tuần tại Sài Gòn bằng chữ quốc ngữ. S ố 1 ra ngày 1 tháng 8 năm 1901.
Một thời gian sau
báo được xuất bản một tuần 3 kỳ . Sau khi phát hành số ra ngày 4 tháng 11 năm
1921 thì báo bị đình bản.
Tờ báo này ra đời
theo một nghị định của Quan Tổng thống Đông Dương Paul Doumer ban hành tại Sài
Gòn ngày 14/2/1901. Ban đầu, trụ sở của tòa soạn đặt ở số 84 đường La
Grandière, Sài Gòn. Một thời gian sau, trụ sở thay đổi liên tục, cuối cùng tọa
lạc tại số 12 đường Cap St–Jacques, Sài Gòn.
Nông cổ mín đàm (chữ
Hán: 農賈茗談; nghĩa là "uống trà bàn chuyện làm ruộng và đi buôn") là
tờ báo tiếng Việt do Paul Canavaggio - một chủ đồn điền và thương gia người đảo
Corse, hội viên Hội đồng Thuộc địa Nam Kỳ làm chủ nhiệm, chủ bút lần lượt là
các ký giả Dũ Thúc Lương Khắc Ninh, Gilbert Trần Chánh Chiếu, Nguyễn Chánh Sắt.
Nông cổ mín đàm bàn về nông nghiệp và thương nghiệp, phát hành thứ năm hằng tuần
tại Sài Gòn bằng chữ Quốc ngữ.
Nhà báo Việt Nam đầu
tiên
Nhà bác học Trương
Vĩnh Ký (1837 - 1898), được coi là “ông tổ nghề báo Việt Nam”. Tên thường gọi của
ông là Pétrus Ký, quê ở Vĩnh Thanh,
Tân Minh, Vĩnh Long (nay thuộc Bến Tre).
Trương Vĩnh Ký được
người đương thời xếp vào danh sách 18 nhà bác học hàng đầu thế giới. Ông thiết
tha với nền văn học quốc ngữ và được coi là người đặt nền móng cho báo chí quốc
ngữ Việt Nam.
Ông sáng lập, là tổng
biên tập tờ báo quốc ngữ đầu tiên (Gia Định báo), cũng là cây bút chủ chốt của
rất nhiều báo khác.
Tờ báo đầu tiên phát
hành ở miền Trung
Những năm 20 thế kỷ
trước, báo chí miền Bắc và miền Trung bắt đầu có sự vươn lên mạnh mẽ. Sự kiện tờ Tiếng
Dâncủa Huỳnh Thúc Kháng ra đời năm 1927 tại Đà Nẵng đánh dấu việc báo chí đã
lan tỏa đến Trung Kỳ.
Gần 4 năm sau khi
thành lập, báoTrung-Bắc Tân-Văn ở miền Bắc tăng tần số phát hành và trở
thành tờ nhật báo đầu tiên của Việt Nam, tính từ tháng 1/1919.
Trung-Bắc Tân-Văn do
Nguyễn Văn Vĩnh làm chủ bút. Tờ báo tồn tại đến tháng 4/1941 mới đình bản, ra tổng
cộng 7.265 số.
Tờ báo cách mạng đầu
tiên
Đó là tuần báo Thanh
Niên do Nguyễn Ái Quốc sáng lập và trực tiếp chỉ đạo trở thành cơ quan
ngôn luận trung ương của tổng
bộ Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên. Số báo thứ nhất phát hành ngày 21/6/1925,
sau được chọn là ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam.
Báo Thanh Niên in
trên giấy sáp, tên báo viết bằng chữ Việt và chữ Hán, đầu trang 1 bên trái có
hình ngôi sao 5 cánh, giữa ngôi sao có chữ số là số kỳ của tờ báo phát hành.
Báo phát hành bí mật, (200 – 300 bản/kỳ, mỗi kỳ hai trang, có lúc 4 trang, khổ
giấy nhỏ 13x18)
Tờ báo phụ nữ đầu
tiên
Báo Nữ-Giới-Chung (tiếng
chuông của nữ giới) xuất bản vào thứ Sáu hàng tuần tại Sài Gòn trong năm 1918.
Đây là tờ báo đầu tiên chuyên về phụ nữ, với chủ trương nâng cao dân trí, khuyến
khích công nông thương và nhất là đề cao vai trò phụ nữ trong xã hội. Tầm ảnh
hưởng của tờ báo này khiến mật thám Pháp e ngại. Tháng 7/1918, tờ Nữ-Giới-Chung bị
đình bản.
Nhà thơ, nhà báo
Sương Nguyệt Anh (1864 - 1922) là chủ bút tờ báo này. Bà là con gái thứ tư của
nhà văn Nguyễn Đình Chiểu.
Tờ báo Tết đặc biệt
đầu tiên
Đầu năm 1918, tờ Nam
Phong tạp chí với ấn phẩm đặc biệt “Số Tết 1918” trở thành tờ báo Tết đầu tiên,
mở màn cho truyền thống làm báo xuân trong làng báo Việt Nam. Đây là ý tưởng của
chủ bút trẻ Phạm Quỳnh, khi tờ Nam Phong vừa ra mắt được 6 tháng.
Phóng sự trên báo đầu
tiên.
Năm 1932, tờ Hà
Thành Ngọ Báo đã khởi đăng phóng sự nổi tiếng nhan đề “Tôi kéo xe” của nhà
báo Tam Lang (Vũ Đình Chí), mở đầu cho thể loại phóng sự trong làng báo Việt
Nam. Viết về thân phận những người phu xe những năm đầu thế kỷ 20, “Tôi kéo xe”
đã làm thức tỉnh những người có lương tâm trong xã hội.
Phóng sự điều tra
"Tôi kéo xe" được đăng tải trên "Hà thành ngọ báo" năm
1932.
Năm 1935 được in
thành sách.
Tờ báo tồn tại thời
gian lâu nhất và ngắn nhất
Tờ báo có thời gian
tồn tại lâu nhất trong lịch sử báo chí Việt Nam là báo Lao Động, cơ quan
thông tin của Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam.
Ra đời ngày
14/8/1929, báo Lao Động ban đầu in bằng bản đất sét, trên giấy Đáp Cầu một
mặt ráp một mặt nhẵn, khổ 22x30cm, tại ngõ Thông Phong, phố Hàng Bột (Hà Nội).
Báo do ông Nguyễn Đức Cảnh làm Tổng biên tập đầu tiên. Đến nay, báo Lao Động vẫn
phát triển với 83 năm tồn tại.
Tuy nhiên, trong lịch
sử báo chí Việt Nam, có những tờ báo tồn tại rất ngắn: chỉ xuất bản một số rồi
đình bản; điển hình là tờ Nhà Quê, chỉ ra được đúng một số vào ngày
11/2/1926.
Bác Sĩ Nguyễn Lân
Đính
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.