Khi
một người được lắp vào một trái tim mới thì tâm lý anh ta cũng biến đổi khác
thường. Tại sao? Câu trả lời sẽ tiết lộ một sự thật bất ngờ về cơ thể chúng
ta, David Robson cho biết.
Trái tim không chỉ để tuần
hoàn máu mà còn chi phối cảm xúc con người?
Cứ
mỗi giây, Carlos lại cảm thấy một tiếng đập vào thành bụng. Đó là tiếng đập
của quả tim thứ hai của ông ấy.
Quả
tim máy nhỏ này được dùng để giải tỏa gánh nặng cho cơ tim ngày càng suy yếu
của Carlos. Nhưng nhịp đập của trái tim máy dường như đã thay thế mạch đập
của ông. Khi quả tim máy này đập, Carlos có cảm giác kỳ lạ là ngực của ông đã
rơi xuống khoang bụng.
Lắng
nghe con tim
Khi
nhà thần kinh học Agustin Ibanez gặp Carlos, ông ngờ rằng quả tim máy này còn
đem lại những tác động kỳ lạ hơn nữa. Ibanez cho rằng việc có một trái tim
mới sẽ khiến thay đổi tâm tính của con người, tức là giờ đây Carlos có thể suy
nghĩ, cảm giác và hành động khác với lúc trước.
Làm
sao có chuyện đó? Chúng ta thường hay nói rằng ‘hãy lắng nghe con tim’ nhưng
chỉ đến gần đây các nhà khoa học mới chứng tỏ rằng câu nói này có phần đúng.
Trái tim tham gia tạo cảm xúc cho chúng ta và cảm giác về ‘thần giao cách cảm’
– từ sự cảm thông với nỗi đau của người khác cho đến linh cảm rằng người bạn
đời đang ngoại tình đều phát xuất từ những tín hiệu rất tinh tế của trái tim
và phần còn lại của cơ thể.
Và
người đàn ông với hai quả tim đã tạo cho Ibanez, làm việc tại Đại học Favaloro
ở Buenos Aires ,
cơ hội để kiểm chứng những giả thiết này.
Bạn
có bao giờ thử cảm nhận trái tim mình?
William
James, người sáng lập tâm lý học hiện đại, cho rằng tình cảm là một chu kỳ
phản hồi tới lui giữa cơ thể vào não bộ. Theo giả thiết này, bộ não có thể
nhận biết được một mối đe dọa bằng lý trí nhưng chính cảm nhận của chúng ta
về tim đập mạnh và lòng bàn tay đổ mồ hôi đã biến một ý niệm mơ hồ thành
một cảm xúc của cơ thể.
Ý
kiến của James cũng dẫn đến một vấn đề quan trọng: nếu mọi người có nhận thức
về cơ thể khác nhau thì liệu việc đó có định hình cảm xúc của họ? Một trăm
năm sau, giờ đây các nhà khoa học đã có điều kiện kiểm nghiệm ý tưởng của
James.
Trước
hết, họ yêu cầu các đối tượng tham gia nghiên cứu đếm nhịp tim của mình chỉ
bằng sự cảm nhận trong lồng ngực. Họ không được phép đặt tay lên ngực hay bắt
mạch của mình.
Khoảng
một trong số bốn người đếm sai khoảng 50%. Điều này có nghĩa là họ hầu như
không có cảm giác về những chuyển động bên trong cơ thể và chỉ có một phần tư
là chính xác đến 80%.
Đồng
điệu với trái tim
Sau
khi đã kiểm tra về sự cảm nhận nhịp tim, các tình nguyện viên giờ đây đối
diện với các kiểm tra nhận thức khác nhau.
Kết
quả là những ai nhận thức nhịp tim của mình tốt hơn thường phản ứng mạnh mẽ
hơn với những bức tranh gây xúc động. Họ cũng mô tả cảm xúc của mình tốt hơn.
Điều quan trọng là, sự nhạy cảm của họ còn mở rộng ra đến cảm xúc của người
khác. Họ nhận ra những cảm xúc trên khuôn mặt của người khác tốt hơn và họ
cũng học cách tránh nguy hiểm nhanh hơn.
Nhiều
người được trực giác mách bảo trong khi người khác không có
Nói
cách khác, những người đồng điệu với cơ thể của mình sẽ có đời sống tình cảm
phong phú, sống động hơn, bao gồm những thăng trầm trong cuộc đời.
Những
tín hiệu bí ẩn của cơ thể cũng có thể là lý do giải thích cho khả năng ‘trực
giác’ của chúng ta, theo một nghiên cứu của ông Barney Dunn tại Đại học Exeter . Công việc rất
đơn giản: các tình nguyện viên được yêu cầu lựa các lá bài từ bốn bộ bài khác
nhau và họ sẽ được thưởng tiền nếu lá bài họ chọn có màu sắc trùng với một lá
bài để ngửa.
Dunn
đã phát hiện rằng những người có thể cảm nhận chính xác nhịp tim của mình có
xu hướng chọn từ những cỗ bài nào đấy trong khi những người cảm nhận nhịp tim
kém có xu hướng chọn đại.
Những
người nhận thức được nhịp tim không phải lúc nào cũng đúng – họ có thể là
người thua nhiều nhất hoặc thắng nhiều nhất – nhưng vấn đề ở đây là họ nhiều
khả năng hành động theo trực giác của mình.
Vậy
những gì mà dân gian lưu truyền có lẽ đúng: những ai có giao tiếp với trái tim
của mình nhiều khả năng sẽ bị tác động bởi bản năng theo chiều hướng tốt hay
xấu. Điều này khiến Ibanez tự hỏi điều gì sẽ xảy ra nếu như bạn được lắp một
quả tim nhân tạo? Nếu như Carlos có những biến chuyển đáng kể thì đây sẽ là
một bằng chứng quan trọng cho thấy hoạt động tâm lý của chúng ta không chỉ
dừng ở não bộ.
Thay đổi đáng kể
Khi
một người được thay tim thì liệu tâm tính có còn như trước?
Và
đó đúng là điều mà ông ấy đã tìm thấy. Việc thay đổi vị trí quả tim dường như
đã thay đổi đáng kể một số năng lực tình cảm và xã hội. Carlos dường như
thiếu sự cảm thông khi ông xem những bức tranh mô tả người gặp nạn đang đau
đớn. Ông ấy cũng gặp vấn đề trong khả năng dùng trực giác ra quyết định hay
đọc động cơ của người khác.
Tất
cả những điều này đều phù hợp với ý nghĩ rằng cơ thể, chứ không phải não bộ,
chúng ta quyết định nhận thức tình cảm.
Hiện
tại, Ibanez đang tiến hành những thí nghiệm với những người được thay tim hoàn
toàn để tìm hiểu xem việc này ảnh hưởng như thế nào đến sự giao tiếp bên trong
cơ thể.
Ông
cũng tìm xem liệu trục trặc trong đường dây liên hệ giữa cơ thể và não bộ
có dẫn đến những rối loạn phi nhân cách hay không, tức là các bệnh nhân có cảm
giác kỳ lạ là họ không sở hữu cơ thể của mình.
“Tôi
có cảm giác như là tôi không sống như thể là trong người tôi trống rỗng, vô
hồn,” một bệnh nhân nói.
Ibanez
đã nhận ra rằng những sự giao tiếp bên trong cơ thể những bệnh nhân này đã
trở nên tệ hơn và hình chụp não cho thấy đây là kết quả của việc cắt đứt liên
lạc ở thùy nhỏ não trước, một phần của não bộ được sử dụng trong việc nhận
thức cơ thể, nhận thức tình cảm, cảm giác cảm thông, quyết định và ý thức bản
ngã.
Tác động với trầm cảm
Vấn
đề của những người trầm cảm là ở trái tim chứ không phải não bộ?
Về
phần mình, Dunn, vốn là một nhà tâm lý học lâm sàng, thì quan tâm nhiều hơn
đến ảnh hưởng của hiện tượng này đối với sự trầm cảm.
“Vào
lúc này việc điều trị trầm cảm tập trung chủ yếu ở phần đầu – chúng tôi thay
đổi những suy nghĩ của bệnh nhân và tin rằng cảm xúc của họ sẽ đi theo suy
nghĩ,” ông nói, “Nhưng tôi đã gặp trở ngại: họ nói rằng về lý trí họ biết được
những điều đó nhưng về mặt cảm xúc thì họ không cảm nhận được.”
Ngay
cả khi cách điều trị này giúp bệnh nhân suy nghĩ tích cực hơn thì họ vẫn không
sao tìm thấy niềm vui. Vấn đề này Dunn nghi là do thiếu sự giao tiếp bên trong
cơ thể. Ông đưa ra ví dụ rằng khi bạn đang bước trong công viên thì cơ thể bạn
phát ra cho bạn tất cả các tín hiệu rằng bạn đang thư giãn và bình an. “Tuy
nhiên bệnh nhân trầm cảm bước trong công viên mà không có cảm giác đó,” ông
nói, “Họ quay về và nói rằng họ chỉ có cảm giác đều đều và trống rỗng.”
Các
nhà khoa học cũng phát hiện ra rằng những người bị rối loạn trầm cảm nặng tìm
cách cảm nhận được nhịp tim của họ. Họ càng mất cảm giác nhịp tim chừng nào
thì họ càng ít có khả năng có được những trải nghiệm tích cực trong cuộc sống.
Và
như nghiên cứu của Dunn về sự quyết định đã chỉ ra, việc không cảm nhận được
cơ thể dường như cũng có liên hệ với việc lưỡng lự không quyết định được –
một vấn đề càng làm cho những người trầm cảm suy sụp.
Do
đó, chúng ta có thể có một đời sống tình cảm phong phú hơn và ra những quyết
định chính xác hơn. Tất cả những gì chúng ta cần làm là lắng nghe con tim mình.
*****
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.