Mới
đây, trong chuyến thăm Đức, khi được hỏi về vấn đề dân chủ ở Việt Nam , Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tuyên bố: nhân
quyền, tự do và dân chủ là xu hướng không thể đảo ngược được và Việt Nam
Lời
phát biểu ấy, thật ra, có hai cái sai.
Thứ
nhất, dân chủ không hẳn đã là một xu hướng không thể đảo ngược. Trước đây, giới
nghiên cứu Tây phương hay nói đến xu hướng dân chủ hoá trên thế giới như những
làn sóng. Làn sóng dân chủ thứ nhất diễn ra từ đầu thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20
với 29 quốc gia được dân chủ hoá; làn sóng thứ hai diễn ra từ cuối đệ nhị thế
chiến đến đầu thập niên 1960 với 36 quốc gia được dân chủ hoá; và làn sóng dân
chủ thứ ba từ đầu thập niên 1970 đến đầu thập niên 1990 với trên 100 quốc gia
được dân chủ hoá trong đó có nhiều quốc gia thuộc khối cộng sản cũ. Từ đầu thập
niên 2010, với sự sụp đổ của các chế độ độc tài ở một số quốc gia Hồi giáo ở
Trung Đông và Bắc Phi, một số học giả vội vã cho rằng làn sóng dân chủ lần thứ
tư đã xuất hiện, tuy nhiên, sau đó, hầu như mọi người đều lẳng lặng rút lại cái
tên gọi đầy hoan hỉ ấy.
Có
điều cần chú ý là sau mỗi làn sóng dân chủ ấy lại có những cuộc thoái trào.
Trong làn sóng dân chủ lần thứ nhất, có lúc các quốc gia dân chủ chỉ còn 12;
trong làn sóng thứ hai có lúc chỉ còn 30. Làn sóng dân chủ thứ ba cũng vậy; sau
sự sụp đổ của chủ nghĩa cộng sản ở Nga và Đông Âu, không phải quốc gia nào cũng
thẳng tiến trên con đường dân chủ hoá. Phần lớn các quốc gia tuyên bố độc lập
sau khi Liên bang Xô Viết bị giải thể đều trở thành độc tài.
Ở
vào thời điểm hiện nay, các học giả cũng ghi nhận nhân loại đang ở giữa cuộc
thoái trào của dân chủ. Theo tổ chức Freedom House vào năm 2013, sự phát triển
của dân chủ cơ hồ dừng lại, hơn nữa, xu hướng phản dân chủ cơ hồ tăng nhanh.
Trong hầu hết các quốc gia Trung Đông đã trải qua cuộc cách mạng mùa xuân, hầu
như chỉ có Tunisia là tương đối ổn định, còn Ai Cập và các nước khác thì hoặc
rơi vào cảnh hỗn loạn hoặc quay ngược lại chế độ độc tài. Nước Nga được dân chủ
hoá dưới thời Boris Yeltsin, đến thời Vladimir Putin, lại biến thành độc tài. Ở
Nigeria, Pakistan, Kenya, Venezuela, Bangladesh và Thái Lan cũng như Thổ Nhĩ
Kỳ, dân chủ rất yếu ớt và thường xuyên bị đe doạ.
Có
hai nguyên nhân chính dẫn đến các cuộc thoái trào của dân chủ:
Một,
nền dân chủ ở các quốc gia ấy còn non yếu. Nói chung, một hệ thống chính trị
dân chủ phải tôn trọng cả quyền tự do chính trị lẫn các quyền tự do dân sự.
Phần lớn các quốc gia mới dân chủ đều chỉ thực hiện được yếu tố thứ nhất: quyền
tự do chính trị, ở đó, dân chúng được tự do bầu cử để chọn một người hoặc một
đảng nào đó lên cai trị. Tuy nhiên, họ lại chưa có tự do dân sự, trong đó, quan
trọng nhất là tự do ngôn luận và tự do tham gia vào chính trị dưới các hình
thức lập hội, thậm chí, lập đảng để đối lập lại chính quyền.
Hai,
trong các quốc gia thoái trào dân chủ ấy, một mặt, giới cầm quyền tham lam muốn
thâu tóm mọi quyền lực vào tay mình; mặt khác, dân chúng chưa quen với dân chủ,
chưa có văn hoá dân chủ nên dễ dàng bị khiếp phục. Có thể nói, cả hai, giới
lãnh đạo lẫn dân chúng, đều chưa quen với các trò chơi dân chủ. Ở các quốc gia
Trung Đông, sau cách mạng mùa Xuân, bất cứ người nào lên nắm quyền cũng đều có
tham vọng loại trừ đối lập; ở Thái Lan, ngược lại, các phe đối lập lại chỉ
khăng khăng muốn xoá ván bài bầu cử trước đó để làm lại từ đầu theo hướng có
lợi cho mình.
Nhưng
dù với nguyên nhân gì thì, trên phạm vi thế giới, xu hướng dân chủ không phải
là không thể đảo ngược được. Nếu không có văn hoá dân chủ và không có quyết tâm
của mọi người, những chế độ dân chủ mới manh nha rất dễ quay ngược lại thời kỳ
độc tài.
Nhấn
mạnh đến nguy cơ thoái trào của dân chủ chủ yếu là để mọi người cảnh giác: dân
chủ không những tự nhiên mà có. Nó là kết quả của những cuộc đấu tranh lâu dài
và quyết liệt. Hơn nữa, khi đã xuất hiện, dân chủ không tồn tại mãi. Nó cần
được nuôi dưỡng. Có thể nói quá trình dân chủ hoá là một con đường hết sức nhọc
nhằn và luôn luôn đối diện với nguy cơ bị bóp chết tức tưởi.
Nhưng
cái sai thứ hai trong lời phát biểu của Nguyễn Tấn Dũng là, trên thực tế, chính
quyền Việt Nam lâu nay vẫn hành xử như một ngoại lệ trên thế giới. Trên ngôn
ngữ tuyên truyền, họ vẫn nói đi nói lại những khẩu hiệu dân chủ, tự do và nhân
quyền, nhưng trên thực tế, họ vẫn hành xử như những tên độc tài. Họ vẫn tổ chức
đều đặn các cuộc bầu cử Quốc hội nhưng dân chúng lại không được tự do ứng cử,
bầu cử và cũng không có quyền kiểm soát quá trình kiểm phiếu: Tất cả đều nằm
trong tay của Mặt trận Tổ quốc, một tổ chức ngoại vi của đảng Cộng sản. Hơn
nữa, chính bản thân Quốc hội, gồm tuyệt đại đa số là các đảng viên, chỉ là
những con rối của đảng mà thôi. Ở Việt Nam
Việt
Nam
Nói
tóm lại, khi tuyên bố Việt Nam
Tiến
sĩ Nguyễn Hưng Quốc
*****
Oct
12, 2014
Liên
Hiệp Quốc hiện nay chưa có thống kê về những phát ngôn đần độn của các quan
chức lãnh đạo trên thế giới, nhưng nếu có, nước CHXHCNVN sẽ tự hào đứng nhất
thay vì gần chót như các thống kê về nhân quyền hay ...
Feb
19, 2013
C.H.X.H.C.N.V.N..
Chẳng Hề Xấu Hổ Chút Nào Vì Ngu. Nhà báo Ðỗ Hùng căn cứ vào hai bằng chứng. Một
là bút tích của ông Dũng ghi vào “sổ vàng truyền thống” của Trung Ðoàn Không
Quân 923, nơi ông Dũng đến thăm ...
Feb
29, 2012
Tại
sao 8 chữ CHXHCNVN = 9 chữ Tàu? image. Các loại Luật này của Quốc hội Việt Nam làm ra nhưng đều được in bằng chữ Tàu trước,
sau là chữ Việt Nam
Oct
16, 2014
Tất
cả những hoạt động này đều phải được tự do. image. Nhìn từ bất cứ góc độ nào,
cả chính quyền Trung Cộng lẫn chính quyền Việt Nam
Sep
27, 2014
Theo
cách hiểu ấy, văn hoá dân chủ có thể được định nghĩa là một hệ thống biểu
tượng, ý nghĩa, giá trị và quy phạm chi phối quan hệ quyền lực giữa những người
cai trị và những người bị trị để mọi người biết phân biệt cái ...
Oct
14, 2014
Thế
nhưng những người cộng sản “phản tỉnh” nguyên là lãnh đạo trung cao cấp, những
trí thức văn nghệ sĩ đang lẫn đã từng phục vụ trong bộ máy đảng, nhà nước lên
tiếng đòi dân chủ nhưng vẫn chưa dám bước qua cái ...
Apr
30, 2014
Có
ai trong Đảng Cộng sản Việt Nam
dám nghĩ đến một cách công khai những cải cách chính trị mà có thể mang lại dân
chủ thực sự ở Việt Nam
Feb
12, 2014
Một,
về phương diện lý thuyết, cho đến nay, các nhà nghiên cứu vẫn chưa tìm được câu
trả lời thỏa đáng cho câu hỏi này: giữa cơ chế dân chủ và tinh thần dân chủ,
yếu tố nào xuất hiện trước và là tiền đề cho yếu tố kia?
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.