BM: Những cánh rừng đã cháy ở Yosemite

Friday, November 16, 2018

Những cánh rừng đã cháy ở Yosemite

Trận cháy rừng thảm khốc nhất trong lịch sử bang California đã làm 44 người chết vào lúc tôi rời khỏi Công viên Quốc gia Yosemite.

Đây là một khu rừng quốc gia nổi tiếng nhất thế giới - hàng ngày có khi đón tới 15.000 - 16.000 khách du lịch vào mùa cao điểm.

Một người leo núi đứng trên đỉnh đèo Tioga Pass nhìn vào lưng sườn núi và nói: "Tôi đã leo núi ở đây 8 năm, đây là năm đầu tiên thấy mùa này cả nửa cánh rừng màu nâu và cây chết." - Đó là khi chúng tôi đứng ở cao điểm trên đường Big Oak trước khi đi vào đường hầm xuyên núi để vào thung lũng Yosemite.

Cả lưng đồi chuyển thành màu nâu, cây chết đứng

Cuối tháng 7/2018, Yosemite phải đóng cửa ba tuần vì trận cháy rừng khổng lồ tên Ferguson quét qua gần khu vực rừng quốc gia Yosemite và rặng núi Sierra ở bang Nevada. Andy Webner, một người leo núi gần như mỗi mùa thu ở Yosemite kể: "Khi lái xe từ hướng San Francisco đi lên theo đường 120, tất cả cây rừng đều cháy đen. Chưa có gì hồi phục. Tôi chưa từng thấy Yosemite như vậy từ khi đưa con trai đến đây leo núi hàng năm."

Những thân cây cao hàng chục mét từ lưng thung lũng lên các đỉnh núi bị chết cháy, chết ngang thân vì cây nhỏ bên dưới cháy

Cháy rừng trở thành cái bóng ám ảnh chuyến đi của tất cả những người khách đang bộ hành trong từng quãng của thung lũng Yosemite. Ở cửa vào thung lũng, phía đông con sông Merced qua rặng mũi Tamarack, những cây họ lá kim vốn xanh biếc quanh năm ngã đổ, cháy đen, và phủ nửa lưng đồi bằng thân gãy và chết khô tới tận ngọn.

Khắp thung lũng, biển báo "cháy có kiểm soát" xuất hiện ở nhiều nơi. Trên một sườn núi, khói bốc lên. Marisa, một hướng dẫn viên cho dân leo núi, nhún vai nói: "Họ cần phải đốt những đoạn rừng đã cháy có kiểm soát. Mọi người gần như bị ám ảnh bởi cháy rừng."

Đáy thung lũng đầy những đoạn cây gãy đổ, cháy đen, mà những người kiểm lâm phải cưa nhỏ, chất đống, và chờ đến lượt cho một trận cháy có kiểm soát - để bảo vệ toàn bộ thung lũng và rừng khỏi trận cháy bất thần nào đó.

"Chưa bao giờ thấy Yosemite như vậy," - đó là những cái lắc đầu tôi gặp nhiều nhất trong thung lũng im lặng.

Tôi và người đồng hành chọn chuyến đi bộ từ đáy thung lũng lên đỉnh Glacier Point để ngắm nhìn toàn cảnh thung lũng. Con đường lên đỉnh cao và trở xuống kéo dài 15km.

Một cảnh thung lũng trên đường đi bộ lên Glacier Point

Buổi sáng hôm ấy, trên Google Maps của tôi báo về trận cháy rừng Camp Fire ở Butte County, California. Trận cháy rừng ở rất xa. Và chúng tôi hoàn toàn không suy nghĩ gì khi bắt đầu chuyến đi.

Trên suốt từng đoạn cua gấp, nhiều thân gỗ cháy hiện ra. Rồi những thân gỗ không cháy, nhưng úa dần lên đỉnh lá, gục chết. Con đường nhiều đoạn trơ trụi.

Bước lên từng đoạn để đến Glacier Point ngày càng khó khăn hơn. Đó là những thân gỗ thông khổng lồ cao hàng chục mét ngã xuống ngay trên đường. Nhiều cây cao khác vươn từ đáy vực lên, che khuất tầm nhìn của đỉnh cao Half Dome [một đỉnh núi cao đặc trưng biểu tượng của Yosemite] nhưng đã cháy khô chỉ còn trơ lại thân gỗ đen sạm.

Chứng kiến cảnh tượng đó, tôi dần hình dung ra những trận cháy rừng khổng lồ mà người California luôn đưa vào câu chuyện trong giờ ăn tối: Nó đe dọa xảy ra ở bất cứ đâu, và tước bỏ bất cứ gì của cư dân sống từ thành thị tới nơi xa nhất trong hẻm núi.

Nhưng những cánh rừng cháy như ngoại vi Yosemite dường như vẫn chưa đủ khiến hơn một nửa người Mỹ coi biến đổi khí hậu là vấn đề nghiêm trọng, theo khảo sát hàng năm của Gallup vào tháng 3/2018.

Trên đỉnh cao Glacier Point nhìn xuống, chúng tôi thấy thung lũng xanh biếc. "Đó là màu thường lệ của Yosemite. Là màu sắc mỗi năm mùa này đều như vậy." - Bạn đồng hành tôi nói, chỉ tay xuống làng Half Dome xanh biếc dày đặc lá. Glacier Point có lẽ là một điểm nhìn hoàn hảo hiếm hoi cho người khách lạ như tôi đến trong những ngày này.

Nhưng từ Yosemite đi ra, những cánh rừng bên ngoài thung lũng, trên con đường 120 không được may mắn như vậy. Tất cả cháy trơ khốc lại còn thân cây, đâm tua tủa lên trời chiều như gai nhọn. Rừng chuyển thành màu đen.

Những thân cây rừng cháy và chết vì sức nóng

Trên lưng cánh rừng đã cháy, tôi đọc bản tin khi trên đường rời khỏi thung lũng, 25 người đã thiệt mạng trong trận cháy rừng Camp Fire. San Francisco chìm trong khói mù suốt hai ngày. Mặt trời không hiện hình rõ nét trong không khí vàng mờ mịt.

Chỉ vài ngày sau đó, 56 người đã thiệt mạng trong trận cháy rừng Camp Fire, và 9.000 lính cứu hỏa đang chống chọi với ngọn lửa. Và một lần nữa, Yosemite được cảnh báo có nguy cơ nằm trong khu vực ngọn lửa chưa thể khống chế hoàn toàn.