BM: Co rút bàn tay

Tuesday, July 9, 2013

Co rút bàn tay

Kính chào Bác sĩ,

Tôi tên là Ngô Hiệp, 56 tuổi. Gần một tháng nay tôi thường xuyên bị triệu chứng co rút bắp thịt, mà người Việt mình thườg gọi la VỌP BẺ. Vọp bẻ thường xảy ra ở các vùng bắp thịt ở chân hay đùi, riêng tôi thì lại bị vọp bẻ ở bàn tay và các ngón tay mỗi lần vận dụng tay để cố gắng làm một việc gì đó...

Thí dụ: Là một thợ máy sửa xe, đôi khi tôi cố gắng lắp một “bolt or nut” vào một vị trí nào đó chật hẹp, cần sự khéo léo của bàn tay. Chừng 5 hoặc 10 phút thì mấy ngón tay và đôi khi cả bàn tay lại bị hiện tượng vọp bẻ hay còn gọi là chuột rút, rất là đau đớn.

Tôi không biết chứng bệnh này tên gọi tiếng Anh là gì và làm sao để điều trị. Xin Bác sĩ vui lòng hướng dẫn cho.

Thành thật cám ơn và chúc Bác sĩ luôn dồi dào sức khỏe.

Co rút bàn tay

Carpal spasm.(carpal có nghĩa là cổ tay, spasm=co rút, cơ co lại ngoài ý muốn, không tự duỗi ra)

Các ngón và bàn tay phần lớn được điều khiển bởi những cơ bắp có thân cơ nằm trong cánh tay (forearm, avant bras), tức là phần giữa cổ tay và khuỷu tay. Những sợi gân từ từ các cơ ở trên chui qua một đường hầm gọi là đường hầm cổ tay (carpal tunnel), rồi mới nối với các ngón tay. Lúc các cơ này co lại, thì các ngón tay cũng co theo (flexion of the fingers). Cùng trong hầm này có một sợi dây thần kinh lớn, điều khiển một số cơ bên phía ngón cái của bàn tay và phụ trách cảm giác 2/3 bàn tay bên phía đó. Nếu người bệnh dùng các cơ bàn tay nhiều (như đàn piano, đánh máy liên tục ngày này qua ngày khác), khuỷu tay cử động nhiều, các gân có thể viêm, vùng hang cổ tay trở nên quá chật hẹp và median nerve bị đè lên (nerve compression) làm cho bàn tay bị đau, cũng như những cơ ở mu bàn tay bên phía ngón cái bị teo lại trong trường hợp nặng.Trường hợp này gọi là hội chứng đường hầm cổ tay (carpal tunnel syndrome).

Nói chung mức calcium, magnesium trong máu thấp cũng như cơ thể thiếu nước (dehydration) có thể làm cơ dễ co rút. Nguyên nhân calcium máu thấp thường gặp nhất là do thiếu vitamin D. Những khảo cứu gần đây cho thấy khá đông đàn ông ở Sài Gòn cũng như Hà Nội thiếu vitamin D trong máu. Ở đàn bà thì tỷ số thiếu vitamin D cao hơn. Nếu có phương tiện thì đo mức calcium, vitamin D trong máu xem có thấp không.

Phòng ngừa:

Ra nắng để giúp da tạo nên vitamin D. Trên lý thuyết, nếu ra nắng vài phút mỗi ngày lúc thời tiết tốt có thể giúp cơ thể cung cấp đủ lượng vitamin D cần thiết.

Uống vitamin D thêm (1-70 tuoi: 600 unit/day), hay ăn những thức ăn giàu vitamin D (salmon, mackerel, tuna, catfish,fish liver, fish oil). Nếu có phương tiện, người ta đo mức vitamin D trong máu (25 OH D) và cố gắng giữ trên 30 ng/ml. Ở ngoài nắng đủ lâu để da phỏng nhẹ (mild sunburn) cũng giúp cơ thể chúng ta tạo ra chừng 20,000 đơn vị vitamin D. Chúng ta (người lớn, 19-65 t ) cần chừng 600 đơn vị mỗi ngày (thức ăn hoặc uống thuốc bổ), mức an toàn chừng < 4000 units/ ngày (The Endocrine Society, Practice Guideline, 2011). Ở Mỹ, trong sữa uống, trong một số nước cam có thể nhà sản xuất có tăng cường thêm vitamin D. Các viên thuốc 'bổ' có thể cung cấp cho cơ thể những nhu cầu căn bản về vitamin cũng như các chất khoáng.

Nhớ uống nước đầy đủ, chừng hai lít nước mỗi ngày, nhất là nếu làm việc trời nóng nực, ra mồ hôi nhiều.

Cho các ngón tay được duỗi giãn (stretching) thường xuyên.

Về hội chứng hầm cổ tay, có thể giảm thiểu những cử động liên tục, dai dẳng của cổ tay và bàn tay, tránh những máy móc làm chấn động, rung chuyển bàn tay, cổ tay (như máy khoan, máy vặn bùi lon).