Thấy
tôi đứng loay hoay tìm kiếm mãi trên các kệ đầy nhóc băng đĩa ngổn ngang, cô bé
bán hàng đến gần hỏi:
-
Bác muốn kiếm loại nào?
-
Nhạc. Nhạc xưa.
Cô
đọc vài cái tên gì đó…
-
Không. Xưa hơn nữa kìa. Chừng nửa thế kỷ trước. Có không?
-
Bác chờ con lấy.
Một
lúc, cô mang ra một cái... giỏ, đúng hơn là một cái rổ to, hình chữ nhật, chứa
hàng ngàn đĩa CD, buộc dây thun từng cộc nói bác lựa đi.
Tôi
giật mình thấy trên thành rổ dán mấy mảnh giấy viết tay bằng chữ in khá to: SẾN
GIÀ NAM
Tuần
trước, vào một siêu thị ở một tỉnh miền Đông nọ tôi thấy nơi người ta bán băng
đĩa có rất nhiều rổ đựng các thứ, được phân loại như có rổ phim hành động, phim
kinh dị, phim Mỹ, phim Hồng Kông... và đặc biệt có hai rổ ghi: Nhạc sến nam,
Nhạc sến nữ. Tôi định mua vài thứ xem sao, nhưng thấy kỳ kỳ nên thôi. Tuy vậy,
tôi cũng học được vài từ mới. Có điều ở cửa hàng này, một cửa hàng bán băng đĩa
khá lớn ở Thành phố có cách phân loại độc đáo hơn: Sến Già Nam
-
Có Sến Già Nữ không cháu? Tôi tò mò.
-
Dạ có. Bác kiếm xong Sến Già Nam
Thì
ra nam nữ đây không phải khách hàng mà là ca sĩ. “Sến” do “nam” ca sĩ hát cho
người “già” nghe thì gọi là ... Sến Già Nam
Tôi
vừa tủm tỉm cười vừa lựa đống băng đĩa trong rổ Sến Già Nam
“Sến”
là gì ? Người ta bảo là do chữ Marie sến, tức người giúp việc, người ở đợ,
con sen, người nhà quê, ít học. Nhạc sến là nhạc... tầm thường, nhà quê
mà các cô gái này thường hát hỏng để trải tâm sự nỗi lòng khi vô công rỗi việc.
Đã
có những bài báo, những tranh luận sôi nổi về thứ nhạc « sến hay không
sến” này. “Sến” mà sao người ta thuộc, người ta khắc cốt ghi tâm? “Sến” mà sao
người ta cười người ta khóc?... Gần đây trên mạng, nhiều bạn trẻ
« còm » rằng nhờ “sến” mà nuôi dưỡng được tâm hồn trong một thế giới
vô cảm, và có bạn còn rất tự hào rằng đã sưu tầm được hàng ngàn bản nhạc
« sến » để làm của quý!
Còn
tôi, tôi chỉ biết nhạc hay hoặc dở với mình mà thôi. Hay là thứ làm tôi “rung
động sáu cách” (nhãn nhĩ tỷ thiệt thân ý)..., còn dở là nhạc “nghe không vô” !
Chiều
làng em của Trúc Phương chẳng hạn, với tôi là một bài hay, không chỉ rất
lãng mạn “khói lam buồn như muốn ngừng thời gian” mà còn do tác gải viết bài
này lúc ở Bình Tuy, quê tôi, cho một cô gái mà tôi có lẽ cũng quen biết.
Anh
ơi nhớ về thăm thôn xưa,
Để nghe tiếng ngọt ngào ru bóng dừa
Xa xôi bước người anh lữ thứ
Nhớ thương hoài câu hát chiều làng em..
Còn Mộng
ban đầu của Hoàng Trọng làm sao quên được:
Trông
em mừng vườn cau
Trái
mập tròn xuân mới
Bỗng me cười me nói
Con
bé lớn thật mau
Mai mốt mẹ ăn trầu
« Mai
mốt mẹ ăn trầu » bây giờ không còn nữa nên « đám trẻ » không
biết là phải rồi. Còn những trái cau « mập tròn xuân mới » cũng khó
kiếm ! Bây giờ là bưởi, là dưa hấu cả rồi!
Rồi Lối
về xóm nhỏ của Trịnh Hưng
Có
những chiều hôm
Trời nghiêng nắng xế đầu non
Nắng xuống làng thôn
Làm cho đôi má em thêm giòn
Lúa đã lên bông
Mắt già tươi sáng thôi chờ mong
Tiếng hò cô gái bên Cửu Long
Mơ rằng mai lúa lên đầy bông...
hay Tình
lúa duyên trăng của Hoài An
Quê
hương ta đất xưa vốn nghèo
Nhưng giàu tình thương nhau
Biết yêu lúa mầu xa cuộc đời cơ cầu
Gái trai biết làm tròn lời thề khi ban đầu
Tôi
không hiểu vì sao những lời ca đầy tình quê hương, đất nước, tình gia đình,
tình gái trai « biết làm tròn lời thề khi ban đầu» như vậy mà
« sến » được ?
Hà
Đình Nguyên trong một bài báo về vấn đề nhạc sến đã
viết: « ...nhưng không biết do đâu mà hầu như tất cả các bản nhạc
được sáng tác trước 1975 - nhất là những bản có điệu boléro, rumba... đều bị
quy là nhạc sến (tiếng "sến" được hiểu theo nghĩa dè bỉu, mỉa mai,
khinh thị...).
...
nhưng sẽ thật sai lầm khi quan niệm "nhạc sến" với hàm ý khinh thị,
chê bai bởi trong dòng nhạc bình dân này có rất nhiều tuyệt tác mà chưa chắc
các nhạc sĩ dòng nhạc "hàn lâm" đã sáng tác được, như: Khúc ca ngày mùa (Lam Phương), Hoài thu (Văn Trí), Xóm đêm (Phạm Đình Chương), Ai lên xứ hoa đào (Hoàng Nguyên), Nắng chiều (Lê Trọng Nguyễn), Đường xưa lối cũ (Hoàng Thi Thơ), Nửa đêm ngoài phố (Trúc Phương), Thương hoài ngàn năm (Phạm Mạnh Cương), Nắng lên xóm nghèo (Phạm Thế Mỹ)... »
Còn
nhà thơ Đỗ Trung Quân có một bài thơ được Vũ Hoàng phổ nhạc rất hay
tên Phượng Hồng có lần bực mình :
"Nói
chú đừng giận, bài Phượng Hồng phổ thơ của chú sến chảy nước", chàng trai
20 tuổi tóc tai kiểu hip-hop nói thẳng thừng. …Thế hệ trẻ 8X hôm nay không thể
tin nổi, không thể chấp nhận nổi có một gã nào đó trạc tuổi mình suốt một năm
dài ngồi cạnh bàn, học cùng lớp để ý cô bạn gái mà vẫn cứ: "bài thơ còn
trong cặp... giữa giờ chơi mang đến lại mang về...". Nhát gái đến thế,
"yếu" đến thế thì "sến" là cái chắc. Bây giờ, chỉ cần một
cú nhắn tin chớp nhoáng là alê hấp! Ra cà phê hộp ngồi ngay. Yêu à? Tỏ tình à?
Đây, nhanh gọn lẹ: "Anh là number one, vừa đẹp trai lại vừa dễ
thương...". Không yêu nữa cũng chẳng sao: "thà như thế, thà rằng như
thế...". Đỡ lôi thôi, đỡ mất thì giờ, khỏi mang tiếng "sến"…
Gần
đây nhiều ca sĩ bắt đầu quay về với nhạc « sến » có lẽ để đáp
ứng nhu cầu tình cảm của con người trong một thế giới ngày càng vô cảm chăng!
Có điều, vì sến... thiếu gốc nên nhiều khi hát sai mà không hay. Chẳng hạn « Đêm
qua chưa mà trời sao vội
sáng » trong Chiếc lá cuối cùng của Tuấn Khanh, có ca sĩ
hát ngon lành « đêm chưa qua mà trời sao vội sáng » ! Qua
chưa với chưa qua khác nhau xa quá ! Cũng như « Bây
giờ tháng
mấy rồi
hỡi em » của Từ Công Phụng mà hát thành « Bây giờ mấy tháng rồi hỡi
em ? »... thì nguy tai !
Tôi
vẫn còn nhớ những đêm ngồi nghe Tuấn Khanh đàn piano dưới chân cầu sắt Đa Kao
trong một quán cà phê nhỏ chênh vênh...
Đêm
qua chưa mà trời sao vội sáng
Một đàn chim cánh nhỏ chở mùa sang
Chiều vào thu tiễn em sầu lạnh giá
Lá trên cành từng chiếc cuốn bay xa ...
Một đàn chim cánh nhỏ chở mùa sang
Chiều vào thu tiễn em sầu lạnh giá
Lá trên cành từng chiếc cuốn bay xa ...
(xin
đừng nhầm với các nhạc sĩ Tuấn Khanh, Hoài An đương thời).
Tôi
chắc rồi một hôm nào đó cậu trai 8X kia sẽ tìm đến bản nhạc “sến chảy nước” nọ
và rồi 8X sẽ được thay thế bởi 9X, 0X… Rồi sẽ có những người tìm đến Sến Già Nam
Không
lâu lắm đâu! Hãy đợi đấy!
Đỗ
Hồng Ngọc
Tản mạn về nhạc sến
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.