Rachel Winograd, từ Đại
học Missouri, là người đầu tiên liệt những người say ra bốn loại khác nhau,
trong lúc khám phá cách mà chất cồn có thể tác động đến tính cách của chúng ta.
Bà cho biết các thử
nghiệm hiện nay đã xem xét cách mà chất cồn tác động đến những thứ rõ ràng, như
thời gian cần thiết để có phản xạ hay khả năng tự chủ, tuy nhiên đến nay vẫn
chưa ai xét đến tác động của rượu bia đến cá tính mỗi người.
"Chúng ta đều đã
nói về việc những người say xỉn cư xử khác đi như thế nào - có người say 'hiền'
và người say 'quậy'. Thế nhưng có một lỗ hổng trong nghiên cứu khoa học theo hướng
này."
Và điều này xảy ra bất
chấp sự quan tâm vốn đã tồn tại lâu nay đối với tác động của chất cồn.
Một nhà châm biếm thời
Nữ hoàng Elizabeth ở Anh phân loại tám dạng say xỉn theo tám loại động vật,
trong đó có say như khỉ, hết "nhảy múa rồi đến ca hát", hay say như lợn,
"nặng nề, trì trệ và muốn ngủ", hay say như dê, "không có đầu
óc, nhưng dâm đãng".
Thế nhưng đến nay các
nhà tâm lý vẫn chưa mang cách phân biệt này ra thử nghiệm.
Vì vậy, Winograd đã mời
vài trăm sinh viên mang theo bạn nhậu của mình đến phòng thí nghiệm của bà.
Tại đây, họ được yêu cầu
trả lời những câu hỏi chi tiết liên quan đến cá tính, về cách mà họ nhìn nhận về
bản thân và về bạn của mình, lúc tỉnh lẫn lúc say.
Bằng cách này, bà có
thể kiểm tra sự thay đổi trong tính cách, ví dụ như sự ngay thẳng, hướng ngoại,
dễ hoà đồng.
Winograd và người giám
sát của bà sau đó phân tích câu trả lời của những người này để phân loại cá
tính qua hành động, tìm ra tổng cộng bốn kiểu người say xỉn khác nhau mà họ đặt
tên theo các nhân vật văn học nổi bật:
Ernest Hemingway: Những người này
khi say, cũng giống như nhà văn Henmingway, vẫn làm chủ được đầu óc, duy trì sự
minh mẫn và thay đổi rất ít khi bị say.
Mary Poppins: Người dạng này
khi say rất vui vẻ, hoà đồng, nhưng vẫn hành xử có trách nhiệm.
Nutty Professor: Ban đầu thì tỏ
ra mắc cỡ, ngại ngùng, nhưng sau bất ngờ trở nên cuồng nhiệt (thậm chí là mạo
hiểm) với bản lĩnh của người Hà Lan.
Mr Hyde: Tuýp này khi say
thì thiếu hoà đồng, mất tỉnh táo và càng uống càng hành xử bừa bãi.
Điều thú vị là hầu hết
những người được thử nghiệm đều thuộc tuýp Ernest Hemingway, trong khi chỉ 15%
thuộc tuýp Mary Poppins.
Mặc dù cái mác mà và gắn
lên cho mỗi kiểu say xỉn nghe có vẻ như chuyện phiếm, Winograd hy vọng rằng việc
gắn những týp người này với những cái tên nổi tiếng sẽ giúp nghiên cứu của bà đến
được với nhiều người hơn.
"Chúng tôi không
phải quá ngây thơ để nghĩ rằng nó lột tả được tất cả các sắc thái," bà
nói.
"Nhưng nó lại khá
dễ hiểu và dễ nhận biết với nhiều người, và họ sẽ có thể so sánh với bản thân
mình hay gia đình khi tìm hiểu về nghiên cứu này."
Những người bạn nhậu
chỉ thống nhất rất ít về đánh giá của nhau. Có thể là rượu bia khiến chúng ta
nghĩ về mình tích cực hơn là hình ảnh thực của chúng ta trong mắt bạn bè khi
say.
Một cách diễn giải
khác, đó là có thể chúng ta hiểu rõ hơn về sự thay đổi trong mình hơn là người
khác - ví dụ như khi ta cảm thấy mắc cỡ hay tự tin, và bạn bè chúng ta không phải
ai cũng nhận biết được sự thay đổi này.
Quan sát tình trạng
say xỉn của mỗi người thay đổi trong các tình huống khác nhau cũng khá thú vị.
Bạn hoàn toàn có thể là Nutty Professor đêm nay, và là Mr Hyde đêm tiếp theo.
Để giải quyết vấn đề
này, Winograd đang thực hiện một số thí nghiệm trong đó quay lại cảnh các sinh
viên bắt đầu say xỉn, giúp các chuyên gia độc lập phân tích cử chỉ của họ.
Trong lúc đó, bà hy vọng
rằng công trình nghiên cứu của và có thể giúp chúng ta suy nghĩ sâu hơn về thói
quen rượu bia của mình cũng như những vấn đề nó mang lại.
"Nó có thể châm
ngòi cho những cuộc nói chuyện mà ban đầu tưởng như là chuyện vô thưởng vô phạt.
Nó có thể tạo ra tác động lớn hơn nhiều nếu người ta nhận ra rằng thiên hạ
không thực sự muốn ở gần mình như họ ngỡ."
David Robson
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.