Một nghiên cứu mới cho thấy, cư dân của thành cổ Pompeii (một thị trấn của Ý), chỉ trong vỏn vẹn 17 phút đã chết ngạt do tro núi lửa dày đặc, chứ không phải bị nham thạch “chôn sống” hay bị khí nóng thiêu đốt như những suy đoán trước đây.
Năm 79 sau Công nguyên, vụ phun trào của núi lửa Vesuvius ở Ý đã giết chết khoảng 2,000 người dân La Mã cổ đại. Từ những cuộc khai quật sau này tại di chỉ Pompeii, phát hiện nhiều xác chết trong tư thế sinh hoạt hàng ngày, chứng tỏ những người này đã gặp nạn trong bất ngờ và chớp nhoáng. Điều này khiến thảm hoạ trở nên ngày càng khó lý giải.
Khi núi lửa phun trào, thành phố Herculaneum nằm dưới chân núi đương nhiên sẽ không thể thoát khỏi thảm họa. Nhưng Pompeii cách Vesuvius đến 10km, mà tại sao lại có thể khiến cư dân thiệt mạng trong khoảng thời gian ngắn như vậy?
Nhiều năm nay, các nhà khoa học không ngừng cố gắng tìm hiểu tình hình xảy ra lúc bấy giờ. Bởi nhiều cư dân đã tử vong trong tư thế sinh hoạt hằng ngày của họ, nên các nghiên cứu trước đây đều kết luận rằng họ chết do ngạt thở là không có khả năng. Những giả thuyết có xu hướng nghiêng về bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ cao, chẳng hạn như tử vong do nhiệt độ tăng cao đột ngột đến mức không kịp cả thở, hay những tình trạng thống khổ hơn như bị nướng từ từ cho đến chết.
Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Scientific Reports vào ngày 2/3 đã đưa ra một lời giải thích hợp lý hơn – những cư dân này đã bị chết ngạt bởi tro núi lửa dày đặc đột ngột ập đến trong vòng vài phút.
Nghiên cứu đã phân tích rằng, sau khi núi lửa Vesuvius phun trào, một đám khói dày đặc có nhiệt độ hơn 100 độ C, bao gồm carbon dioxide, clorua, các hạt tro nóng đang cháy và thuỷ tinh lửa, đã bao phủ Pompeii trong 10 đến 20 phút.
Tro núi lửa hạt mịn này có thể trôi đi rất xa, lơ lửng trong không khí, và tác động cực kỳ xấu đến sức khỏe con người. Thậm chí nếu ở nồng độ cao, chúng có thể gây tử vong trong tích tắc.
Các nhà nghiên cứu trước đây cho rằng núi lửa phun trào khiến nhiệt độ cao tới hơn 300 độ C và lấy đi sinh mạng con người trong một thời gian ngắn ngủi. Tuy nhiên, nghiên cứu mới này đã phát hiện còn một số mảnh quần áo bằng lụa hoặc len tại khu vực này. Điểm bắt lửa của những loại vải trên là khoảng 130-150 độ C, điều này cho thấy nhiệt độ tại khu vực này có thể thấp hơn điểm bắt lửa của những loại vải trên.
Nghiên cứu cũng đề cập rằng, con người vẫn có thể tồn tại từ 2 đến 5 phút trong nhiệt độ từ 200-250 độ C, nhưng khi khi hít phải tro núi lửa nồng độ cao, thì thời gian sống sẽ càng ngắn hơn.
Theo mô hình mà nghiên cứu xây dựng cho thấy, khói nặng từ thảm họa phun trào ùn ùn kéo đến, khiến Pompeii bị bao phủ bởi nồng độ khói cao đến mức gây chết người trong khoảng thời gian ngắn ngủi chừng 17 phút.
“Khi con người bị lớp khói dày đặc bao phủ, dù nhiệt độ không quá cao, họ cũng chỉ có thể sống sót trong khoảng hai phút. Như vậy, thời gian (Pompeii bị tro núi lửa bao phủ) cũng đủ gây chết người.” – Nghiên cứu cho biết.
Ông Roberto Isaia, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Vật lý Địa cầu và Núi lửa Quốc gia (INGV) ở Ý, cho biết: “Mười phút dưới làn khói dày đặc hẳn là một khoảng thời gian khá dài.
Những cư dân đó vẫn không biết chuyện gì đã xảy ra. Họ từng gặp phải động đất nhưng chưa bao giờ từng trải qua trận núi lửa phun trào nào. Họ đã trở tay không kịp trước làn khói núi lửa đột ngột này”.
Vào ngày 19/3, một núi lửa sau 6,000 năm “ngủ yên” đã phun trào ở tây nam Iceland. May mắn thay, việc hiểu được tốc độ và mật độ khói dày đặc của núi lửa đã giúp cư dân xung quanh hình thành các chiến lược sơ tán và phần nào tránh được được những tác hại mà núi lửa gây ra.
Diệp Từ Vi & Khang Di Nhi _ Minh Phương
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.