Tổng thống Donald Trump hôm thứ Ba cho biết ông đã sa thải cố vấn an ninh quốc gia John Bolton.
“Tôi thông báo với John Bolton vào đêm qua rằng Tòa Bạch Ốc không còn cần sự phục vụ của ông nữa. Tôi không đồng ý với nhiều đề xuất của ông ấy, và những người khác trong chính quyền cũng vậy, nên tôi yêu cầu Bolton từ chức, và đơn đã được nộp cho tôi sáng nay”, Tổng thống Trump viết trên Twitter sáng 10/9.
Trump cho biết ông sẽ bổ nhiệm người thay thế John Bolton vào tuần tới.
Tổng thống Trump từng phàn nàn về cố vấn an ninh quốc gia John Bolton tại câu lạc bộ của mình ở Florida cách đây không lâu. Các vị khách nghe tổng thống chê bai các đề xuất của ông Bolton. Ông cũng nghi ngờ ông Bolton đang dẫn mình đi theo hướng mà ông không mong muốn.
Sự chia rẽ lên đỉnh điểm trong chuyến thăm bốn ngày của tổng thống Mỹ đến Nhật, vừa kết thúc hôm 28/5. Trong cuộc họp báo ở Tokyo, ông Trump phản bác lại chính cố vấn của mình về các vấn đề gai góc như Iran và Bắc hàn. Ông tuyên bố không theo đuổi việc thay đổi chính thể ở Iran và nói Bắc hàn không vi phạm nghị quyết của Liên Hiệp Quốc khi thử hỏa tiễn tầm ngắn.
Ông Trump và ông Bolton vốn khác xa nhau về cách tiếp cận căn bản trong các vấn đề đối ngoại. Ông Trump lên nắm quyền với lời hứa sẽ rút quân Mỹ khỏi các xung đột trên thế giới, và sau này đã theo đuổi đối thoại với Bắc Hàn. Ông Bolton lại sẵn sàng dùng giải pháp quân sự và phản đối việc đối thoại với Bắc hàn.
Trong những tuần gần đây, sự chia rẽ ngày càng sâu sắc. Ông Trump chống lại việc điều thêm quân Mỹ đến Trung Đông để kiềm chế đe dọa từ Iran, đồng thời gạt đi các ý kiến nói thời kỳ hòa hoãn với Bắc hàn đang sắp hết và hai nước này đang chuyển sang giai đoạn thù địch.
Ông cũng không hài lòng với toan tính của ông Bolton nhằm lật đổ Tổng thống Nicolas Maduro của Venezuela. Ông Bolton đã vận động thế giới lên án ông Maduro, nhưng phe đối lập tại đất nước Nam Mỹ đã không thể khiến quân đội quay lưng lại với tổng thống.
Ngay sau khi ông Bolton lên tiếng khẳng định vụ phóng hỏa tiễn của Bắc Hàn đã vi phạm các nghị quyết Liên Hiệp Quốc, ông Trump lên Twitter và nói ông không lo ngại.
Khi nói chuyện riêng, ông Trump thường châm chọc ông Bolton là thích chiến tranh, và nói chính ông là người chặn ông Bolton. “Nếu để John quyết định, bây giờ chúng ta đang ở trong bốn cuộc chiến rồi”, một viên chức cao cấp nhắc lại lời tổng thống.
Một lần, ông Trump nói chuyện riêng với Sheldon G. Adelson, một ông trùm sòng bạc, và hỏi Adelson ông nghĩ sao về ông Bolton. Adelson là người quyên góp lớn cho ông Trump và cũng là người ủng hộ ông Bolton.
Khi ông Trump bắt đầu không thích một cố vấn, ông sẽ thăm dò ký kiến những người xung quanh về người đó, để suy tính xem có nên thay thế không. Ông hỏi ý Adelson có lẽ vì lo ngại sẽ làm phật ý ông trùm sòng bạc vốn đang quyên góp nhiều tiền cho mình.
Ông John Bolton được nhận xét là một chính trị gia cứng rắn, từng thúc đẩy Mỹ phát động cuộc chiến tranh Iraq năm 2003.
Phe bảo thủ ca ngợi Bolton là một chính trị gia “diều hâu” với phong cách ngoại giao thẳng thắn. Thượng nghị sĩ thuộc đảng Cộng hòa Lindsey Graham nhận xét “việc chọn John Bolton đảm nhận cương vị cố vấn an ninh quốc gia là tin tốt cho các đồng minh của Mỹ và tin xấu đối với kẻ thù của Mỹ” bởi Bolton “am hiểu rõ những mối đe dọa chúng ta đang đối mặt từ Triều Tiên, Iran và chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan”.
Nhưng thượng nghị sĩ Dân chủ Edward J. Markey lại cho rằng Bolton là chính trị gia “diều hâu cực đoan” có thể đẩy nước Mỹ tới bờ vực của một “cuộc chiến tranh khủng khiếp khác”.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Rand Paul năm ngoái miêu tả ông Bolton là người “khăng khăng lặp lại mọi chính sách ngoại giao sai lầm của Mỹ suốt 15 năm qua”.
Là con trai một lính cứu hỏa ở Baltimore, Bolton mang tư tưởng bảo thủ từ thời thiếu niên. Năm 15 tuổi, ông từng trốn học để vận động tranh cử tổng thống cho thượng nghị sĩ Barry Goldwater.
Bolton từng là bạn học với ông Bill và bà Hillary Clinton, nhưng ông cho biết bản thân “không nằm trong vòng tròn giao lưu” với họ.
Bolton đã phục vụ trong chính quyền ba cựu tổng thống đảng Cộng hòa là Ronald Reagan, George H.W. Bush (Bush cha) và George W. Bush (Bush con).
Dưới thời cựu tổng thống George W. Bush, Bolton giữ chức thứ trưởng về kiểm soát vũ khí thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ. Trong thời kỳ này, ông bị cáo buộc cố ép hai chuyên gia phân tích tình báo có mâu thuẫn với mình phải thôi việc và ngầm tìm cách phá hoại cấp trên, cựu ngoại trưởng Colin Powell.
Bolton cũng góp sức xây dựng giả thuyết rằng cựu tổng thống Iraq Saddam Hussein sở hữu vũ khí hủy diệt hàng loạt, cái cớ để Mỹ phát động cuộc chiến tranh Iraq. Giả thuyết trên sau đó được chứng minh là sai sự thật.
Dù vậy, Bolton cũng được ca ngợi không ít vì đã cho ra đời Sáng kiến An ninh chống Phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt (PSI), một thỏa thuận quốc tế cấm việc vận chuyển vật liệu phân hạch.
Khi tổng thống Bush chỉ định Bolton làm đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc, hơn 100 cựu phái viên Mỹ đã cùng ký đơn phản đối quyết định này. Lý do bắt nguồn từ việc ông Bolton từng tuyên bố “không có thứ gì gọi là Liên Hiệp Quốc” và Mỹ là “cường quốc thực sự duy nhất” của thế giới. Bolton còn nổi tiếng với câu nói nếu tòa nhà Liên Hiệp Quốc 38 tầng bị mất đi 10 tầng thì cũng “chẳng có gì khác biệt”.
Tổng thống Bush đã phải dùng đến cách bổ nhiệm trong thời gian quốc hội ngừng họp để trao quyền hành cho Bolton sau khi các thượng nghị sĩ Dân chủ và một số thượng nghị sĩ Cộng hòa ngăn chặn hành động trên. Năm 2007, Bolton rời vị trí. Nhiều nhà ngoại giao ở Liên Hiệp Quốc mô tả Bolton là người có phong cách thô lỗ.
Ông từng chế giễu những viên chức Bộ Ngoại giao là “bị dạy để thỏa hiệp và thích nghi với người nước ngoài, thay vì đấu tranh tích cực cho lợi ích Mỹ”.
Qua thời gian, quan điểm chính trị của Bolton dường như không thay đổi. Năm 2016, khi chạy đua vào Tòa Bạch Ốc, ông vẫn cho rằng cuộc chiến tranh Mỹ phát động ở Iraq là “hoàn toàn đúng đắn”.
Trong một bài xã luận đăng trên Wall Street Journal, Bolton còn ủng hộ việc tung đòn phủ đầu nhằm vào Bắc hàn. Giới chuyên gia nhận định vai trò mới của Bolton có thể khiến những người ủng hộ quan điểm không phiêu lưu quân sự của Tổng thống Trump cảm thấy bối rối.
Nguyệt Yên
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.