Trên thế giới, trẻ em ngày càng dễ bị dị ứng thực phẩm, và như hai trường hợp trẻ em ở Anh chết vì ăn lạc (đậu phộng) và vừng, cùng chuyện một em gái sáu tuổi ở Úc chết vì dị ứng chất sữa, đang làm tăng thêm lo ngại.
Hình ảnh minh họa cậu bé đang ăn một cây kem ốc quế
Có vẻ như dị ứng mạnh với thức ăn tăng lên cao tại Phương Tây và các nước phát triển: 7% trẻ ở Anh, 9% ở Úc bị cho là mắc chứng này.
Còn trên toàn châu Âu, 2% người lớn cũng bị dị ứng thực phẩm.
Điều gì gây dị ứng?
Về cơ bản, dị ứng là hiện tượng hệ đề kháng của cơ thể phản ứng chống lại các chất xâm nhập từ môi trường.
Các chất này đáng ra là không gây hại nhưng bị cơ thể coi là 'kẻ thù' và trở thành thứ được coi là 'allergen' - chất gây dị ứng.
Phản ứng của cơ thể trước các chất này khiến da người bị mẩn đỏ, thậm chí nổi nốt, ngứa.
Các triệu chứng nặng hơn là nôn mửa, tiêu chảy, khó thở và thậm chí bị co giật.
Thức ăn nào dễ gây dị ứng nhất?
Sữa
Trứng
Lạc
Hạt dẻ
Vừng
Cua cá
Nơi nào thường bị dị ứng thực phẩm nhất?
Em Natasha Ednan-Laperouse thiệt mạng sau khi ăn ổ bánh mì có chứa hạt vừng
Các xã hội công nghiệp hóa ghi nhận dị ứng nhiều hơn trong 30 năm qua nhưng cũng rất khó xác định cụ thể những thức ăn gì gây bệnh.
Các con số chỉ là ước tính nói các ca dị ứng lạc tăng 5 lần ở Anh từ 1995 đến 2016.
Úc là nước có mức dị ứng thực phẩm cao được xác nhận.
Theo một nghiên cứu thì 9% trẻ một tuổi ở Australia bị dị ứng trứng, 3% dị ứng lạc.
Có vẻ như các xã hội nông nghiệp hoặc đang phát triển thì bị dị ứng ít hơn.
Các tác nhân gây dị ứng có thể đến từ ô nhiễm môi trường, thay đổi món ăn hay do ít tiếp xúc vi khuẩn, từ đó thay đổi cách hệ đề kháng của cơ thể phản ứng.
Người di cư có tỷ lệ mắc hen suyễn và dị ứng thực phẩm cao hơn trong các nước tiếp nhận họ nhập cư so với nơi họ sinh ra.
Điều này cũng phản ánh rõ tầm quan trọng của các tác nhân môi trường.
Một số giải thích
Hiện không có giải thích nào về việc vì sao dị ứng thực phẩm ngày càng gia tăng trên thế giới, nhưng khoa học có đưa ra một số giả thuyết.
Thứ nhất vấn đề vệ sinh đang ngày càng được cải thiện và trẻ em không mắc nhiều bệnh nhiễm trùng nữa.
Nhiễm ký sinh trùng, thường được chống lại qua cơ chế liên quan đến phòng ngừa dị ứng.
Khi ít phải chống lại các ký sinh trùng, hệ đề kháng cơ thể sẽ chỉ còn chống lại những chất vô hại.
Thiếu tiếp xúc ánh nắng mặt trời được cho là một trong những nguyên các chứng bệnh dị ứng gia tăng trên thế giới
Một giả thuyết khác đó là vitamin D có thể giúp hệ đề kháng cơ thể phát triển một phản ứng lành mạnh, qua đó chúng ta ít nhạy cảm hơn với chất gây dị ứng.
Hầu hết người dân trên thế giới không có đủ lượng vitamin D vì vài lí do, trong đó bao gồm việc dành ít thời gian tiếp xúc ánh nắng.
Tại Mỹ, tỷ lệ thiếu hụt vitamin D được cho là đã tăng gần gấp đôi chỉ trong vòng hơn một thập kỷ qua.
Một giả thuyết mới hơn có tên "dual allergen exposure", cho thấy sự phát triển dị ứng thực phẩm nằm trong sự cân bằng giữa thời gian, liều lượng và loại dị ứng.
Chẳng hạn, sự phát triển của các kháng thể dị ứng có thể xảy đến qua da, đặc biệt là qua da viêm ở trẻ bị chàm.
Nhưng người ta cũng cho rằng ăn các thực phẩm kích thích sau khi cai sữa có thể mang lại phản ứng lành mạnh và ngăn ngừa dị ứng phát triển, vì khi đó hệ đề kháng của đường ruột có thể chịu đựng được các vi khuẩn và chất lạ, chẳng hạn như thức ăn.
Đây là cơ sở cho nghiên cứu LEAP của King's College London, cho thấy dị ứng đậu phộng ở trẻ em năm tuổi giảm đi tới 80% khi trẻ được ăn đậu phộng ngay từ lúc mới sinh ra.
Nghiên cứu này đã dẫn đến những thay đổi trong định hướng của Mỹ về việc tiêu thụ đậu phộng thời kì trẻ mới lọt long.
Cha mẹ tại Anh được khuyên nên tham khảo ý kiến của bác sĩ đa khoa trước tiên.
Ảnh hưởng của con người
Những cái chết gần đây của thanh thiếu niên Anh quốc do dị ứng cho thấy ảnh hưởng to lớn của con người với triệu chứng này.
Cùng với đó là tầm quan trọng trong việc ghi rõ và chính xác bao bì sản phẩm.
Hiện vẫn chưa có cách chữa chứng dị ứng thực phẩm.
Triệu chứng này thường được kiểm soát bằng cách tránh ăn các thực phẩm bị cấm và một kết hoạch điều trị khẩn cấp trong trường hợp mắc phải.
Nhưng ngay cả việc chẩn đoán cũng tương đối thách thức.
Cách tốt nhất để phát hiện dị ứng thực phẩm là để người bệnh ăn dần một lượng thực phẩm nhất định nhưng có sự giám sát y tế.
Tuy nhiên, điều này gây ra phiền hà cho trẻ nhỏ và có nguy cơ gây ra các triệu chứng dị ứng thực phẩm.
Một trẻ đang được kiểm tra xem có mắc chứng dị ứng
Tại trường King's College London, chúng tôi có phát triển một phương pháp khác, đó là xét nghiệm máu.
Phương pháp này giúp chứng tỏ chính xác chuẩn đoán dị ứng đậu phộng so với các phương pháp hiện có.
Tuy nhiên, ngay cả khi chẩn đoán thành công, việc tránh các thực phẩm kích thích là tương đối khó khăn và các triệu chứng ngẫu nhiên khác vẫn rất phổ biến.
Một liệu pháp có tên 'Allergen immunotherapy' - tức giúp kiểm soát một số chất xâm nhập - đã được chứng minh là giúp giảm độ nhạy cảm của người bệnh với chứng dị ứng.
Một thử nghiệm gần đây cho thấy 67% các ca dị ứng đậu phộng có thể tiêu thụ tương đương hai hạt lạc sau một năm, so với 4% nhóm có sự kiểm soát. Mặc dù vậy, họ vẫn còn dị ứng.
Các phương pháp điều trị dị ứng thực phẩm khác đang được nghiên cứu về và hết sức cần thiết.
Có thể nói, dị ứng sẽ vẫn là một nỗi lo và là một phần trong cuộc sống hàng ngày cho trẻ nhỏ và các bậc phụ huynh.
TS Alexandra Santos
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.