Một số mô hình cho thấy chỉ 20% số người - siêu lây lan - tạo ra 80% tất cả các ca nhiễm trùng
Giờ đây, nhiều tháng sau khi dịch virus corona tại Mỹ bùng phát, các biện pháp phòng ngừa an toàn đã trở thành thói quen: đứng cách nhau 2m, đeo khẩu trang và rửa tay.
Tuy nhiên, một số sự kiện 'siêu lây lan' nào đó - tiệc sinh nhật, gặp nhau ở quán rượu và thậm chí buổi tập dợt hợp ca - dường như là thủ phạm gây ra số người nhiễm trùng Covid-19 quá mức.
Vậy thì làm sao mà chỉ một đêm đi chơi, hoặc chỉ một người bị nhiễm bệnh, có thể dẫn đến hàng chục trường hợp lây nhiễm khác?
Chúng tôi yêu cầu Tiến sĩ Abraar Karan, một bác sĩ và nhà nghiên cứu y tế công cộng tại Đại học Y tế Harvard, xem xét ba trường hợp khác nhau, kể từ khi dịch bệnh ở Mỹ bắt đầu, để tìm hiểu tại sao một sự kiện có thể chuyển từ nguy cơ thấp sang nguy cơ cao, và làm thế nào để chúng ta tránh tham dự một sự kiện siêu lây lan.
Siêu lây lan là gì?
Tại một sự kiện siêu lây lan, số lượng các trường hợp bị lây nhiễm sẽ cao không tương xứng so với tỷ lệ truyền nhiễm chung, Tiến sĩ Karan nói.
Và nguy cơ của những sự kiện siêu lây lan này có thể bùng ra khi có sự người 'siêu lây lan' tham dự. Người 'siêu lây lan' là những người tạo lây nhiễm rộng rãi bằng cách tiếp xúc với nhiều người hơn trung bình, hoặc phát ra nhiều virus hơn.
"Tôi có xu hướng nghĩ về nó như thế này: đại đa số mọi người có thể không tạo lây nhiễm cho người nào khác, và một số người, trong một số tình huống nhất định, sẽ lây nhiễm cho rất nhiều người," Tiến sĩ Abraar Karan nói. "Một người có thể gây lây cho 10 người, hoặc 15 người hoặc 20 người."
Bạn có thể đi đến một quán rượu và giữ an toàn? Bác sĩ Karan nói rằng điều đó có thể khó
Các nghiên cứu vẫn đang được thực hiện, tiến sĩ Karan nói, nhưng kết quả ban đầu chỉ ra rằng sự lây lan của virus corona chủ yếu được hỗ trợ bởi các sự kiện siêu lây lan này.
"Các mô hình khác nhau đã xem xét điều này và kết luận rằng 20% số người bị nhiễm Covid-19 làm lây ra 80% tổng số những người bị nhiễm.
Và trong khi mức độ rủi ro sẽ thay đổi lớn giữa các sự kiện, Tiến sĩ Karan nói rằng có một số yếu tố nhất định cần phải cảnh báo.
"Nếu bạn hội tụ bất kỳ những yếu tố nào sau đây: ở trong nhà, không gian đông đúc, kín, không có bất kỳ loại thiết bị bảo vệ cá nhân nào như khẩu trang (trừ khi lúc bạn đang ăn) - những thứ đó đều có nguy cơ cao", ông nói.
Tập dợt hợp ca, Mount Vernon, Washington
Chuyện gì xảy ra?
Vào tháng Ba, lúc đại dịch mới bùng nổ ở Hoa Kỳ, 61 thành viên của một nhóm hợp xướng ở quận Skagit, Washington, gặp nhau để tập hợp ca hàng tuần. Một người tham dự cuộc tập dợt kéo dài hai tiếng rưỡi đã có những triệu chứng giống như cảm lạnh.
Vài ngày sau, sau một cuộc điều tra của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), 53 trường hợp nhiễm Covid-19 đã được xác định - tức 87% những người đã tập hợp để hát. Hai thành viên của nhóm sau đó đã chết.
Trong buổi tập dợt ngày 10/3, ghế ngồi được sắp xếp thành sáu hàng, mỗi hàng 20 ghế, mỗi ghế cách nhau 15 đến 25 cm, theo báo cáo của CDC. Các thành viên vào chỗ ngồi diễn tập thông thường của họ, với khoảng trống của khoảng 40 người không có mặt trong đêm đó. Một số đồ ăn nhẹ được chia sẻ trong thời gian nghỉ 15 phút, mặc dù không có thành viên nào báo cáo liên hệ vật lý giữa những người có mặt.
Tại sao có sự lây lan?
Trong trường hợp này, yếu tố chính có thể là lý do của nhóm để họp: hát.
Khi bạn hát, tương tự như khi nói to hoặc hét, bạn sẽ tống các giọt hô hấp ra khỏi miệng và mũi, Tiến sĩ Karan nói.
"Khi thở ra mạnh, bạn sẽ tạo ra nhiều khí dung hơn, những giọt nhỏ hơn có thể lơ lửng trong không khí", ông nói.
Dịch Covid-19 có dẫn đến khủng hoảng lương thực toàn cầu?
Trong dàn hợp xướng của quận Skagit, thành viên bị bệnh ban đầu có thể đã tống ra những giọt nước này khi họ luyện tập, sau đó bay lơ lửng trong không khí khi các thành viên hát và giao lưu trong hơn hai giờ đồng hồ.
Tiệc sinh nhật, Carollton, Texas
Chuyện gì xảy ra?
Vào ngày 30/5, gia đình nhà Barbosa đã tập trung thành một nhóm 25 người cho bữa tiệc sinh nhật bất ngờ. Gia đình ở phía bắc Texas nói với truyền thông Hoa Kỳ rằng chủ nhà đã vô tình bị nhiễm Covid-19.
Cuối tháng 6, Chance O'Shel, một thành viên gia đình nói rằng tám người trong gia và 10 người bạn của gia đình đã bị nhiễm virus, bao gồm cụ ông và cụ bà Frank và Carole Barbosa, hai người sắp kỷ niệm 68 năm ngày cưới.
Trong bối cảnh virus bùng phát, những tiệc sinh nhật drive bys như thế này sẽ an toàn hơn là cuộc tụ tập trong nhà
Cả Frank và Carole Barbosa sau đó đều phải nhập viện và vào ngày 1/7, Frank Barbosa qua đời, các thành viên gia đình cho biết.
"Họ thậm chí còn thận trọng hơn trước đây, nhưng điều đó vẫn dẫn đến việc bà, ông và dì của tôi phải vào bệnh viện", ông O'Shel nói về việc tập họp của họ với đài truyền hình địa phương KAVU.
Tại sao lại lây lan?
Đối với Tiến sĩ Karan, một bữa tiệc sinh nhật tương tự như của gia đình Barbosa có thể có tất cả các yếu tố cho một sự kiện siêu lây lan.
"Bạn có thể tưởng tượng nếu bạn ở trong một bữa tiệc sinh nhật, có rất nhiều liên hệ gần gũi ở đó", ông nói. "Cũng có người có thể xếp hàng để sử dụng nhà vệ sinh", chen chúc nhau trong một hành lang nhỏ nơi không thể áp dụng giãn cách xã hội.
Khi mọi người ăn uống, nhiều vấn đề phát sinh. Đầu tiên, chắc chắn bạn sẽ không sử dụng khẩu trang khi ăn - điều này khiến lây lan dễ dàng hơn.
Thứ hai, nếu khách dự tiệc bắt đầu uống rượu, những quy tắc giãn cách xã hội cứng nhắc có thể sẽ được tôn trọng một cách lỏng lẻo hơn, hoặc bị bỏ qua hoàn toàn.
"Chúng tôi đang yêu cầu mọi người thay đổi hành vi của mình, chúng tôi yêu cầu mọi người làm những việc không tự nhiên với họ", để giúp ngăn chặn sự lây lan, Tiến sĩ Karan nói. "Nếu bạn giới thiệu những thứ như rượu, nhiều xác suất là mọi người trở lại hành vi bình thường của họ, họ sẽ ít bị ức chế hơn nên họ có thể quên những gì phải để ý."
Nhà hàng và quán bar, East Lansing, Michigan
Chuyện gì xảy ra?
Vào ngày 8/6, chủ sở hữu của Harper's Restaurant and Brew Pub - một nhà hàng bên trong rộng gần 1.000m2 với chỗ ngồi ngoài trời lớn - đã mở cửa sau nhiều tuần đóng cửa vì Covid-19.
Các quản lý của nhà hàng có lớp đào tạo về an toàn, bàn ăn được đẩy cách nhau sáu feet và sức chứa chỉ giới hạn ở khoảng một nửa đám đông thông bình thường, cho phép khoảng 225 khách hàng.
Rượu và giãn cách xã hội có lẽ không phải là một kết hợp tốt, Tiến sĩ Karan
Nhưng kể từ ngày 2/7, một báo cáo về 152 ca nhiễm trùng ở 13 quận trên khắp Michigan đã được gắn liền với Harper's. Trong số các trường hợp này, 128 cho biết họ đã có mặt tại nhà hàng trong khoảng thời gian từ ngày 12/6 đến ngày 20/6 và phần còn lại thì có liên hệ chặt chẽ với những người đã đến nhà hàng này.
Tại sao lại lây lan?
Bước vào quán bar hoặc vào trong nhà hàng có thể đưa bạn vào một số lãnh thổ đầy rủi ro, Tiến sĩ Karan giải thích.
Tương tự như một bữa tiệc sinh nhật, thực phẩm có thể là một yếu tố.
"Khi thực khách ăn uống, họ sẽ không đeo mặt nạ, họ sẽ nhai và nói chuyện, và họ sẽ mặt đối mặt với nhau," bác sĩ nói, khiến các giọt nhỏ truyền đi giữa khách.
Nếu nhạc phát ra quá lớn tại địa điểm đông người, khiến mọi người khó nói chuyện, nói to cũng sẽ gây ra một số rủi ro, "giống như một bữa tiệc trong tình trạng quá tải", Tiến sĩ Karan nói.
Nhiệt độ cao đi kèm với mùa hè sẽ thêm một phức tạp nữa, ông nói.
"Có một số bằng chứng cho thấy máy điều hòa không khí có thể góp phần cho sự lây lan, có thể thổi những giọt nước dọc theo đường đi của máy điều hòa."
Thêm vào đó việc sử dụng nhà vệ sinh công cộng, một số khu vực có điểm tiếp xúc cao như tay nắm ở cửa và bạn có tiềm năng sẵn sàng cho việc lây lan rộng.
"Tôi nghĩ rằng phòng ngừa rất quan trọng", Tiến sĩ Karan nói. "Nhưng nói cho cùng thì, cho dù bạn có thực hiện bao nhiêu biện pháp phòng ngừa, một số điều tự nó có rủi ro cao và quán bar là một trong những điều đó."
Holly Honderich
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.